سرمایه گذاری خلاف جریان یا خلاف جهت (Contrarian investing) روشی برای خرید سهامی با ارزش ذاتی بالا و قیمت پایین است که در عین حال طرفداران اندکی در بازار دارد و یا سرمایه گذاری در صنایع بورسی‌ای است که در دوران افول چرخه‌های اقتصادی خود قرار دارند. این روش سرمایه‌گذاری، درست مخالف ذهنیت توده‌ای یا گله‌ای حاکم بر اکثریت بازار است. بنابراین سرمایه‌گذارانی که از این روش استفاده می‌کنند، برخلاف جریان احساسات حاکم بر بازار و بر مبنای تحلیل بنیادی و مشاهدات عینی خود به انتخاب سهام می‌پردازند.
در ادامه، جزئیات این روش سرمایه گذاری، مزایا و معایب و سرمایه‌گذاران موفقی که با استفاده از این روش توانسته ند، ثروت بالایی به دست بیاورند را معرفی خواهیم کرد.
«من به شما می‌گویم چطور ثروتمند شوید. درها را ببندید. وقتی دیگران حریص هستند، بترسید و وقتی دیگران می‌ترسند، حریص باشید.»
وارن بافت
در سرمایه گذاری خلاف جهت، سرمایه‌گذاران اقدامات متضادی نسبت به اقدامات اکثریت بازار که بیشتر ناشی از هیجانات و احساسات است، انجام می‌دهند. به زبان ساده می‌توان گفت، هنگامی که اکثریت در حال فروش سهام هستند آنها در حال خرید بوده و هنگامی که اکثریت در حال خرید هستند آنها سهام خود را به فروش می‌رسانند. البته جزئیات این روش سرمایه گذاری اندکی پیچیده است اما مفهوم کلی آن، خرید و فروش در خلاف جریان احساسات بازار است.
این خرید و فروش متضاد با اکثریت بازار، با گزینش خاصی انجام می‌پذیرد. بدین معنی که سرمایه‌گذاران خلاف جریان برای خرید، سهامی که کمتر از ارزش ذاتی آن قیمت‌گذاری شده را انتخاب می‌کنند و به هنگام فروش، سهامی که در صنعت محبوب اکثریت قرار گرفته و در عین حال بیش از حد ارزشگذاری شده است را به فروش می‌رسانند.
از جمله مثال‌های سرمایه گذاری خلاف جهت می‌توان به موقعیت خرید سهام دو تن از سرمایه‌گذاران برتر جهان وارن بافت و جان تمپلتون اشاره کرد.
۱- وارن بافت در بازار نزولی سال ۱۹۷۴، سهام شرکت واشنگتن پست را خریداری کرد که در نهایت قیمت آن بیشتر از ۱۰۰ برابر ارزش اولیه رشد کرد.
۲- سر جان تمپلتون از دیگر سرمایه‌گذاران موفق جهان در آغاز جنگ جهانی دوم، سهام تمام شرکت‌های اروپایی که کمتر از یک دلار معامله شده و حتی برخی از آنها در حال ورشکستگی بودند را خریداری کرد. او این کار را با پولی که قرض گرفته بود انجام داد و توانست پس از چهار سال، سود بسیار بالایی به دست بیاورد.
سرمایه‌گذاری خلاف جهت یا Contrarian investing، یک استراتژی میان‌مدت یا بلندمدت است که بر اساس تحقیقاتی که سرمایه‌گذار انجام می‌دهد، سهام‌ها و صنایع بورسی که به دلیل احساسات بازار، اخبار رسانه‌ها و ذهنیت گله‌ای اکثریت بازار به اشتباه ارزشگذاری شده‌اند، شناسایی می‌شوند. در واقع، یک سرمایه‌گذار خلاف جریان سعی می‌کند از این ناکارآمدی برای خرید سهام ارزان اما با ارزش ذاتی بالا استفاده کند. در نهایت، هنگامی که بازار متوجه ارزش بالای این گونه سهم‌ها می‌شود، تقاضا برای آنها زیاد شده و در نتیجه قیمت افزایش می‌یابد. در این جاست که سرمایه‌گذار خلاف جهت، سهام خود را به قصد کسب سود به فروش می‌رساند. این فرآیند یک شبه اتفاق نمی‌افتد و طبیعتا به زمان نسبتا زیادی نیاز خواهد داشت.
گرچه سرمایه‌گذاران خلاف جریان میتوانند برای فروش سهام بیش از حد ارزشگذاری شده از اختیار معامله فروش (Put Option) یا فروش استقراضی (Short Selling) استفاده کنند اما از آنجایی که افق زمانی اغلب آنها میان‌مدت است و این روشها بیشتر توسط معامله‌گران کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند، این سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند بازدهی خود را از طریق خرید و فروش مستقیم سهام به دست بیاورند. البته برخی از سرمایه‌گذاران خلاف جهت توانسته‌اند با معاملات فروش و پذیرش ریسک بالا به سود بالایی دست پیدا کنند.
هر سرمایه‌گذاری که از روش خلاف جریان استفاده می‌کند، می‌تواند استراتژی متفاوتی برای خرید و فروش سهام داشته باشد اما تما‌می آنها دارای ویژگی‌های مشترک زیر هستند:
سرمایه گذاری خلاف جریان برای افرادی مناسب است که علاوه بر در اختیار داشتن زمان کافی برای شناسایی سهام‌های با ارزش، بر تحلیل بنیادی و اقتصاد کلان مسلط هستند. علاوه بر این، وجود «صبر» برای تحمل مدت زمان نسبتا طولانی رسیدن به بازدهی و جلوگیری از بروز «ترس یا طمع» به هنگام تجربه ضررهای کوتاه‌مدت در سرمایه‌گذاران الزا‌می است.
به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران باتجربه‌ای که درک درستی از چرخه‌های اقتصادی و نحوه اثرگذاری آن بر قیمت سهام یا سایر دارایی‌های مالی را داشته و میتوانند خواب سرمایه را تحمل کنند، گزینه‌های مناسبی برای سرمایه گذاری خلاف جهت هستند. در صورتی که شما زمان یا تخصص کافی برای شناسایی سهام پربازده در بورس ایران را ندارید، می‌توانید از سیگنال سهام میان‌مدت و کوتاه‌مدت انجمن خبرگان استفاده کنید. این سیگنال‌ها که حاصل تحلیل و بررسی تیم تحلیلگران این انجمن است همراه با نقاط دقیق ورود و خروج، در اختیار علاقه‌مندان قرار داده می‌شوند.
ریسک بالا؛ سرمایه گذاری خلاف جریان ریسک نسبتا بالایی دارد و می‌تواند افراد را دچار زیان‌های کوتاه‌مدت کند. علاوه بر این، ریسک عدم تشخیص درست میزان ارزش ذاتی سهام می‌تواند سرمایه‌گذاری با این روش را برای افراد دشوار کند.
مدت زمان طولانی برای کسب بازدهی؛ سرمایه گذاری خلاف جهت هم به تلاش بسیاری برای تشخیص سهام نیاز دارد و هم ممکن است زمان زیادی تا رسیدن پرتفوی به بازدهی طول بکشد.
وارن بافت (Warren Buffett)، از جمله سرمایه‌گذارانی که در کنار روش سرمایه گذاری ارزشی از روش سرمایه‌گذاری خلاف جهت نیز استفاده می‌کند. در اوج بحران سال ۲۰۰۸، وارن بافت به دیگران توصیه می‌کرد تا سهام آمریکایی خریداری کنند. در همین راستا، خود او سهام شرکت «گلدمن ساکس» را خریداری کرده که در طول ۱۰ سال بعدی، ۲۳۹٪ رشد قیمت داشت.
از دیگر افراد مشهور در این زمینه می‌توان به مایکل بری (Michael Burry)، سرمایه‌گذاری که توانست در بحران مالی سال ۲۰۰۸ و سرمایه‌گذاری خلاف جریان در وام‌های مسکن، سود بسیار بالایی به دست بیاورد، اشاره کرد. بری توانست ارزشگذاری بیش از حد وام‌های مسکن را شناسایی کرده و با گرفتن موقعیت فروش، موفقیت بزرگی هم برای خود و هم برای افرادی که در صندوق سرمایه‌گذاری او سرمایه گذاری کرده بودند، به دست بیاورد.
سرمایه گذاری خلاف جهت و سرمایه گذاری ارزشی (Value investing) تقریبا مشابه یکدیگر هستند زیرا سرمایه‌گذاران مخالف جهت و ارزشی، هر دو به دنبال یافتن سهام‌هایی با قیمت پایین و ارزش ذاتی بالا هستند. هر دوی آنها معتقد هستند تغییرات قیمت در کوتاه‌مدت با ارزش ذاتی شرکت‌ها که بر مبنای تحلیل بنیادی به دست می‌آید، مطابقت ندارد. به عبارت دیگر، بازار نسبت به اخبار خوب یا بد، بیش از حد واکنش نشان می‌دهد.
تفاوت سرمایه گذاری خلاف جهت و سرمایه گذاری ارزشی بسیار اندک است؛ سرمایه‌گذاران ارزشی بیشتر به دنبال یافتن سهام با ارزش ذاتی بالا هستند و در این راه از اصول تحلیل بنیادی همچون ارزش دفتری، نسبت P/E و ... استفاده می‌کنند. اما سرمایه‌گذاران خلاف جهت علاوه بر این موارد، احساسات بازار نسبت به سهام را نیز در نظر می‌گیرند. در این راستا، آنها از مواردی همچون حجم معاملات، درآمد آتی شرکت، پوشش رسانه‌ها در مورد سهام مورد نظر و مسائلی از این دست استفاده می‌کنند.
اگر سرمایه‌گذاری متوسط هستید و قصد دارید با رویکرد سرمایه گذاری خلاف جهت، بازدهی مناسبی در بلندمدت به دست بیاورید، نکات زیر برای شما راهگشا خواهد بود.
همان طور که پیشتر اشاره شد، سرمایه‌گذاران خلاف جریان بیشتر از خرید و فروش مستقیم استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، شورت سلنیگ، آخرین راهبردی است که این سرمایه‌گذاران به کار می‌گیرند چون یک پوزیشن فروش می‌تواند در عین پتانسیل سود بالا، زیان بالایی نیز داشته باشد.
گرچه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای خلاف جریان میتوانند از این روش برای کسب سود استفاده کنند اما به دلیل ریسک بالای معاملات اهرم‌دار، بهتر است افراد مبتدی یا متوسط از آن خودداری کنند.
یک شرکت خوب می‌تواند در مواجه با رکود اقتصادی نیز دوام خود حفظ کند. این شرکت‌ها گرچه ممکن است در این دوران با چالش‌هایی روبرو شده و حتی ضرر کنند اما در نهایت زنده خواهند ماند.
مزایای منحصر به فرد یک شرکت می‌تواند شامل طیف وسیعی از دارایی‌ها و قابلیت‌ها از جمله قدرت بالای برند تجاری، املاک و مستغلات بسیار در ترازنامه، ثبت اختراع، انحصارات، قابلیت کنترل هزینه و ... باشد. این قابلیت‌ها باعث می‌شوند تا شرکت شما در شرایط سخت اقتصادی، دوام بیشتری نسبت به رقبای خود در همان صنعت بورسی داشته باشد.
بدهی بیش از حد شرکت‌های بورسی، یکی از مهمترین فاکتورهایی است که منجر به عملکرد ضعیف آنها در بلندمدت خواهد شد. بنابراین از خرید سهام چنین شرکت‌هایی دوری کنید.
سرمایه‌گذاران باهوش خلاف جهت به تحلیل بنیادی مسلط هستند و زمان زیادی را صرف شناسایی سهام می‌کنند.
متنوع‌سازی پرتفوی در تمام روشهای سرمایه‌گذاری از جمله روش خلاف جریان اهمیت بسیاری دارد. بنابراین صرفا روی یک تک سهم متمرکز نشوید.
کتاب استراتژی‌های سرمایه گذاری خلاف جهت (Contrarian Investment Strategies) نوشته دیوید درمن (David Dreman) مشهورترین کتاب سرمایه گذاری خلاف جهت است. درمن در بخشی از کتابش می‌نویسد: «نسل بعدی سرمایه‌گذاران نسبت به تحولات خبری، بیشتر از حد واکنش نشان می‌دهند و «سهام داغ» را بیشتر از حد ارزشگذاری می‌کنند. در حالی که سود «سهام‌های در حال سقوط» را نادیده می‌گیرند. این واکنش بیش از حد منجر به حرکت محدود قیمت به سمت بالا و سقوط شدید سهام‌های داغ خواهد شد و فرصتی را برای سرمایه‌گذاران خلاف جهت ایجاد می‌کند تا بتوانند سهام‌هایی با قیمت پایین‌تر را انتخاب کنند.»
در این قسمت به بررسی روش سرمایه گذاری مخالف جهت پرداخته و دانستیم که سرمایه‌گذاران خلاف جریان با تحلیل درست و برخلاف جریان احساسی حاکم بر بازار به خرید و فروش سهام می‌پردازند و از این طریق میتوانند در بازه میان‌مدت یا بلندمدت بازدهی به دست بیاورند. این افراد برخلاف روندهای غالب احساسی حاکم بر بازار سرمایه گذاری کرده و در تحلیل‌های خود به شدت به تحلیل بنیادی سهام متکی هستند.
جهت آشنایی با سایر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در بورس از مقالات زیر استفاده کنید.
سرمایه‌گذاری خلاف جریان در بورس، روشی برای خرید سهام کمتر از حد ارزشگذاری شده در زمانی است که عامه مردم تمایلی به خرید آن نشان می‌دهند. علاوه بر این، با استفاده از این روش، سهام‌های بیش از حد ارزش گذاری شده که تمایل مردم به خرید آنها بالاست، فروخته می‌شوند. در واقع، زمانی که اکثریت در حال خرید یک سهام هستند، سرمایه‌گذار خلاف جریان، سهام خود را به فروش می رساند و برعکس هنگامی که اکثریت در حال فروش یک سهام هستند، سرمایه‌گذار خلاف جهت، سهام را خریداری می‌کند.
سرمایه‌گذاران خلاف جهت صرفا بر اساس احساسات عمل ن‌می‌کنند. در واقع آنها به شکل دقیقی از اوصل تحلیل بنیادی برای شناسایی سهم‌های کمتر و بیشتر از حد ارزشگذاری شده استفاده می‌کنند. در نهایت، پس از شناسایی سهام، احساسات حاکم بر بازار را نیز برای تصمیم نهایی در نظر می گیرند.
خیر. هر روش سرمایه‌گذاری از جمله سرمایه‌گذاری خلاف جریان در بورس ریسک‌های مرتبط با خود را دارد. از جمله مهمترین این ریسک‌ها می‌توان به زمان طولانی کسب بازدهی، ضررهای کوتاه مدت و خطر تشخیص اشتباه ارزش ذاتی سهام اشاره کرد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
