مالیات بر درآمد چیست؟ | انواع مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد (Income tax) یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که به درآمد ناشی از انجام فعالیت‌های اقتصادی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تعلق می‌گیرد. طبق قانون، مقدار مالیات بر درآمد، درصدی از درآمد کسب شده پس از کسر معافیت‌های مالیاتی است. در حال حاضر، مالیات بر درآمد مشاغل (اشخاص حقیقی) به صورت پلکانی از  ۱۵٪  تا ۲۵٪  درصد و مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و شرکت‌ها، ۲۵٪ است. درصد مالیات حقوق اشخاص که توسط کارفرما پرداخت ‌می‌شود به صورت پلکانی تعیین شده و از ۱۰٪ تا ۳۰٪ می‌باشد.

انواع مالیات بر درآمد در ایران شامل مالیات املاک، مالیات کشاورزی، مالیات حقوق، مالیات مشاغل، مالیات اشخاص حقوقی، مالیات اتفاقی و مالیات بر درآمد ناشی از منابع مختلف است. در ادامه، به تفکیک نکات مهم مربوط به هر کدام و درصد مالیات آنها را بررسی ‌می‌کنیم.

نکات کلیدی

• مالیات بر درآمد، نوعی مالیات است که به درآمد افراد و سازمان‌ها تعلق می‌گیرد.
• مالیات بر درآمد، انواع مختلفی دارد؛ املاک، کشاورزی، حقوق، مشاغل، اشخاص حقوقی، درآمد اتفاقی، درآمد ناشی از منابع مختلف.
• مالیات بر درآمد بر اساس درآمد افراد و نهادها به صورت پلکانی تنظیم شده و نرخ آن از ۱۰ تا ۳۰ درصد است.

تعریف مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد، یک نوع مالیات است که دولت بر درآمد کسب شده از طریق فعالیت‌های اقتصادی افراد حقیقی و حقوقی، اعمال ‌می‌کند. طبق قانون، مودیان مالیاتی باید سالانه اظهارنامه مالیاتی خود را جهت انجام محاسبات مربوط به میزان مالیات به سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir ارسال کنند.

انواع مالیات بر درآمد در ایران

طبق قانون مالیات‌های مستقیم، انواع مالیات بر درآمد شامل موارد زیر ‌می‌شوند:

1. مالیات بر درآمد املاک
2. مالیات بر درآمد کشاورزی
3. مالیات بر درآمد حقوق
4. مالیات بر درآمد مشاغل
5. مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
6. مالیات بر درآمد اتفاقی
7. مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف

معرفی مالیات بر درآمد املاک

مالیات بر درآمد املاک، شامل چند دسته مختلف ‌می‌شود:

۱- مالیات بر اجاره: این نوع از مالیات بر درآمد، ناشی از درآمد شخص حقیقی یا حقوقی از اجاره ملک خود است که پس از کسر معافیت‌های تعیین شده در این زمینه دریافت ‌می‌شود. البته پیش از محاسبه مالیات، 25% از کل مبلغ اجاره (اعم از نقدی و غیرنقدی) بابت هزینه‌ها و استهلاک و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره، کسر ‌می‌شود.

۲- مالیات نقل و انتقال املاک: نقل و انتقال املاک نیز مالیات دارد که به ماخذ ارزش معاملاتی و به نرخ 5% مشمول مالیات است. در این دسته انواع دیگری از مالیات همچون «مالیات انتقال حق واگذاری املاک یا سرقفلی» با نرخ 2%، «مالیات بر درآمد حاصل از ساخت و فروش» با نرخ 10% و «مالیات بر درآمد رضایت مالک یا حق مالکانه» با نرخ 2% نیز وجود دارند.

۳- مالیات خانه‌های خالی: مالیات بر واحدهای مسکونی خالی در تهران و شهرهایی با جمعیت بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر همچون «مالیات بر اجاره» محاسبه شده با این تفاوت که مبنای محاسبه مالیات، با توجه به تعداد سالهای خالی بودن واحد مسکونی تغییر ‌می‌کند. این مالیات در سال اول، معادل ۶ برابر ارزش اجاری ملک، در سال دوم معادل ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک و در سال سوم معادل ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک خواهد بود.

معرفی مالیات بر درآمد کشاورزی

طبق ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم، در حال حاضر، درآمد حاصل از تمام فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان‌داری، احیای مراتع و جنگلها، باغات و درختان از مالیات ‌معاف هستند.

معرفی مالیات بر درآمد حقوق

یکی دیگر از انواع مالیات بر درآمد، مالیات حقوق است. این مالیات شامل کلیه اشخاص حقیقی که به واسطه انجام فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و ... حقوق دریافت ‌می‌کنند، ‌می‌شود. دقت داشته باشید که شناسایی مبلغ دقیق مالیات حقوق و پرداخت آن توسط کارفرما انجام ‌می‌شود. جدول مالیات حقوق سال ۱۴۰۳ در تصویر زیر نشان داده شده است.

معرفی مالیات بر درآمد مشاغل

درآمد ناشی از انجام فعالیت‌های اقتصادی توسط کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات مشاغل ‌می‌شود. اشخاص حقیقی که صاحبان مشاغل هستند و در یک صنف خاص فعالیت ‌می‌کنند باید پس از کسر معافیت‌های معمول، بخشی از درآمد خود را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند.

صاحبان مشاغل که در واقع کسب و کار خود را اداره ‌می‌کنند شامل صادرکنندگان و واردکنندگان، مالکان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی، مدیران بیمارستان‌ها، مدیران فروشگاه‌های زنجیره‌ای، ارائه‌دهندگان خدمات مالی و مشاوره،‌ مدیران موسسه حمل و نقل و ... ‌می‌شوند.

در ادامه، ‌می‌توانید با توجه به جدول درصد مالیات بر درآمد مشاغل ۱۴۰۳‌(اشخاص حقیقی) مقدار مالیات را محاسبه کنید.

معرفی مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات اشخاص حقوقی، یکی دیگر از انواع مالیات بر درآمد است. طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، جمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی مشمول مالیات می‌شود. این نوع از مالیات به تمامی شرکت‌های بورسی و غیربورسی در ایران تعلق می‌گیرد. از آنجایی که هرچه نرخ مالیات بر درآمد شرکتها بیشتر باشد، سودآوری آنها کمتر ‌می‌شود، سرمایه‌گذاران بورس، تغییرات در میزان نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی که طبق قانون مالیات بر درآمد ۱۴۰۳، معادل ۲۵٪ است را رصد ‌می‌کنند.

سرمایه‌گذاران بورس با بررسی میزان مالیات و سایر فاکتورهای تحلیل بنیادی، ارزش سهام یک شرکت را محاسبه کرده و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال، بهترین زمان خرید سهام را شناسایی ‌می‌کنند. در واقع، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ‌می‌توانند با استفاده از دانش خود، در کف‌های قیمتی سهام را خریداری کرده و در نهایت در سقف‌های قیمتی سهام را خود را فروخته و سود بالایی به دست بیاورند.

در صورتی که شما نیز علاقه دارید همچون این سرمایه‌گذاران، در بورس سود کسب کنید اما زمان کافی جهت آموزش و تحلیل سهام را ندارید، ‌می‌توانید از سیگنال سهام کوتاه‌مدت و بلندمدت انجمن خبرگان استفاده کنید. در این صورت ‌می‌توانید همگام با تحلیل‌گران حرفه‌ای این انجمن و همزمان با آنها، سهم‌های منتخب بورس ایران را خرید و فروش کنید.

معرفی مالیات بر درآمد اتفاقی

مالیات بر درآمد اتفاقی، نوع دیگری از انواع مالیات بر درآمد است که بر درآمد نقدی یا غیرنقدی که اشخاص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض، از طریق جایزه و یا از طریق معاملات هدیه‌محور به دست آورده‌اند، تعلق می‌گیرد. طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیات بر درآمد (زیرمجموعه قانون مالیات‌های مستقیم) نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی از ۱۵٪ تا ۲۵٪ است. جزئیات مربوط به نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی در جدول زیر نمایش داده شده است.

معرفی مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف

مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف به درآمد اشخاص حقیقی که در هیچ کدام از یک دسته‌بندی‌های بالا قرار ندارند، تعلق می‌گیرد. ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم در این مورد نیز صدق ‌می‌کند. بنابراین همچون مالیات بر درآمد اتفاقی، نرخ این نوع مالیات نیز با توجه به مبالغ گفته شده در جدول قبلی، از ۱۵٪ تا ۲۵٪ است.

سخن پایانی

نرخ مالیات بر درآمد، نقش مهمی در میزان درآمد نهایی افراد و سازمان‌ها دارد. از آنجایی که این نوع مالیات بر درآمد شرکت‌های بورسی اثرگذار است، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای اخبار و آمار مربوط به آن را در شرکت‌های مورد نظر خود رصد ‌می‌کنند.

مالیات، یکی از عناصر کلیدی اقتصاد است که در نگاه کلی، با به کارگیری اصولی آن توسط دولت ‌می‌تواند زمینه‌های رشد اقتصادی را همراه بیاورد. اگرچه هم اکنون وضعیت اقتصادی ایران نامطلوب است و اشخاص حقیقی یا همان مردم عامه نمی‌توانند به صورت مستقیم تاثیری بر سیاست‌هایی که موجب رشد اقتصادی ‌می‌شوند، داشته باشند اما این افراد ‌می‌توانند سطح سواد خود از اقتصاد را با هدف سرمایه‌گذاری اصولی در بازارهای مالی بیشتر کنند. بدین طریق می‌توانند با رشد سرمایه، خود را از مشکلات اقتصادی نجات دهند. دوره جامع آموزش سرمایه گذاری به شیوه‌های مختلف، به افراد برای کسب ثروت از بازارهای کمک ‌می‌کند:

• آموزش اقتصاد کلان از مراحل ابتدایی تا پیشرفته
• آموزش تکنیک‌های سرمایه گذاری در بازار طلا
• آموزش تکنیک‌ها و ترفندهای بورس به همراه تحلیل بنیادی
• آموزش معاملات آتی
• آموزش اصول سرمایه گذاری و ریسک

این دوره که توسط سرمایه‌گذار برتر بازارهای مالی، هومن مقراضی تدریس ‌می‌شود، به افراد کمک ‌می‌کند تا علاوه بر بازار طلا، در سایر بازارهای مالی همچون بورس، فارکس، ملک و ... نیز سرمایه‌گذاری‌های موفقی داشته باشند.

جهت آشنایی با سایر مفاهیم اقتصادی، ‌می‌توانید مقالات زیر را مطالعه کنید.

• اقتصاد کلان چیست؟
• رکود تورمی (Stagflation) چیست؟
• بررسی اثرات تورم بر سرمایه گذاری
• رشد اقتصادی چیست؟ | عوامل موثر بر رشد اقتصادی
• شاخص فلاکت چیست؟ شاخص فلاکت در ایران
• نحوه محاسبه سود مالی به زبان ساده | فرمول محاسبه سود بانکی به همراه مثال

سوالات متداول

۱- مالیات بر درآمد چند درصد است؟

مالیات بر درآمد به انواع مختلفی تقسیم ‌می‌شود؛ نرخ‌های مالیات بر درآمد نیز با توجه به دسته‌بندی‌های مختلف از ۱۰٪ تا ۳۰٪ می‌باشند. اطلاعات بیشتر در خصوص انواع مالیات بر درآمد و درصدهای آنها در متن مقاله آورده شده است.

۲- آدرس اینترنتی سامانه مالیات بر درآمد چیست؟

آدرس اینترنتی سامانه مالیات بر درآمد عبارت است از https://tax.gov.ir.