مدلIS-LM ، یکی از مدل‌های کینزی در اقتصاد کلان است که به بررسی تعامل میان بازار کالاها و بازار پول می‌پردازد. IS، مخفف دو واژه سرمایه‌گذاری (investment) و پس‌انداز (saving) و LM، نیز مخفف دو واژه نقدینگی (liquidity) و پول (money) است. این الگو، نشان می‌دهد که بازار کالاها و خدمات و بازار پول در کنار یکدیگر، سطح درآمد ملی را در کوتاه‌مدت تعیین می‌کنند.
برای درک بهتر مدل آی‌اس-ال‌ام، در ابتدا به بررسی چهار مولفه تشکیل‌دهنده آن می‌پردازیم:
برای درک رابطه بازار کالاها و خدمات، بازار پول و سطح درآمد ملی در الگوی IS-LM باید جزئیات منحنی‌های آن را بررسی کنیم.
۱- منحنی IS در الگوی IS-LM
منحنی IS در اقتصاد کلان، بازار کالاها و خدمات را توصیف می‌کند. شیب این منحنی به سمت راست و پایین است. شیب رو به پایین در الگوی IS-LM بدین معنی است که با کاهش نرخ بهره، مردم و شرکت‌ها بیشتر روی کالاهای بادوامی همچون خانه، خودرو و تجهیزات سرمایه گذاری می‌کنند. علاوه بر این، خانوارها با کاهش نرخ بهره، تمایل کمتری به پس‌انداز کردن دارند و به جای آن، بیشتر درآمد خود را صرف خرید کالاهای مصرفی می‌کنند.
بنابراین:
۲- منحنی LM در الگوی IS-LM
منحنی LM در اقتصاد کلان، بازار پول را توصیف می‌کند. شیب این منحنی به سمت راست و بالا است. با گسترش اقتصاد، بانکها و موسسات مالی برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های مازاد، به منابع مالی بیشتری نیاز دارند. در نتیجه، بانکها مصرف‌کنندگان را به پس‌انداز کردن تشویق می‌کنند. برای اینکه مصرف‌کنندگان پول نقد بیشتری را به سپرده‌های بلندمدت یا اوراق قرضه اختصاص دهند، نرخ بهره افزایش می‌یابد.
بنابراین:
دو منحنی LM و IS در الگوی IS-LM، نیروهای متضادی ایجاد می‌کنند. از یک طرف، کاهش نرخ بهره منجر به رشد اقتصادی می‌شود و از طرف دیگر، رشد اقتصادی باعث افزایش نرخ بهره می‌شود. در نقطه‌ای که این دو منحنی به هم برخورد می‌کنند، نیروهای متضاد، متعادل شده و اقتصاد در تعادل قرار می‌گیرد.
بانک مرکزی می‌تواند از طریق چاپ پول، منحنی LM را جابه جا کند. هرچه میزان چاپ پول (= عرضه پول) بیشتر باشد، بانکها نیاز کمتری به افزایش نرخ بهره جهت جذب مشتریان به سپرده‌گذاری و پس‌انداز خواهند داشت. در نتیجه منحنی LM به سمت پایین حرکت می‌کند.
البته افزایش بی‌رویه چاپ پول می‌تواند منجر به افزایش نرخ تورم شود و افزایش نرخ تورم نیز می‌تواند از طریق سیاست‌های پولی منجر به کاهش نرخ بهره شود. بنابراین بانک مرکزی باید با دقت زیادی میزان عرضه پول را تنظیم کند.
از طرف دیگر، کاهش عرضه پول توسط بانک مرکزی منجر به افزایش نرخ بهره می‌شود. افزایش نرخ بهره نیز منجر به کاهش تولید در سطح کشور می‌شود، در نتیجه با فرض ثابت بودن منحنی IS، منحنی LM به سمت بالا حرکت می‌کند و اقتصاد در نقطه جدیدی به تعادل می‌رسد.
در تصویر زیر، نمودار الگوی IS-LM با دو نقطه تعادلی (یکی در گذشته و یکی در زمان حال) که در اثر کاهش عرضه پول به سمت بالا جابه‌جا شده، نشان داده شده است.
دولت می‌تواند با کاهش و افزایش مخارج خود، منحنی IS را جابه‌جا کند. به عبارت دیگر، افزایش در مخارج دولت منجر به تولید بیشتر می‌شود. در نتیجه، منحنی IS به راست یا بالا کشیده می‌شود. در این حالت نیز نرخ بهره افزایش می‌یابد. تصویر زیر، به خوبی این جابهجایی را نشان می‌دهد.
از طرف دیگر، کاهش مخارج دولت (یا افزایش مالیات‌ها) منجر به کاهش میزان تولید خواهد شد. در نتیجه منحنی IS به سمت چپ یا پایین کشیده می‌شود. جایی که میزان تولید کمتر و نرخ بهره کمتر است.
بانک مرکزی با کاهش نرخ بهره، جذابیت وام گرفتن را برای خانوارها و شرکت‌ها بیشتر می‌کند. خانوارها با وام گرفته شده و پول بیشتری که از این طریق به دست می‌آورند، بیشتر مصرف می‌کنند. مصرف بیشتر نیز منجر به تولید بیشتر از سمت شرکت‌ها می‌شود. علاوه بر این، شرکت‌ها با گرفتن وام میتوانند سطح تولید خود را افزایش دهند. بنابراین سطح تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و اقتصاد از رکود خارج می‌شود.
حال فرض کنید، نرخ بهره بانکی صفر است. در این حالت، خانوارها و شرکت‌ها انگیزه‌ای برای دریافت وام ندارند. در نتیجه، پول اضافی بدون اینکه خرج شود در بانکها می‌ماند. در این حالت، منحنی LM، روی یک خط صاف باقی می‌ماند.
الگوی IS-LM در اقتصاد کلان، رابطه میان تغییرات نرخ بهره و رشد اقتصادی را در یک اقتصاد از طریق فاکتورهای پول، نقدینگی، سرمایه‌گذاری (به معنای خرید کالاهای بادوام) و پس‌انداز بررسی می‌کند. رشد اقتصادی و نرخ بهره، دو فاکتور تاثیرگذار بر بازارهای مالی هستند. به عنوان مثال، در اغلب موارد با افزایش نرخ بهره، شاهد کاهش قیمت‌ها در بازار سهام و در عوض رشد سرمایه گذاری در اوراق بدهی یا قرضه خواهیم بود. اگر تورم را به این شرایط اضافه کنیم، بازارهای مالی همچون فارکس، بورس، طلا، رمزارزها و ... به گونه‌ای دیگری واکنش نشان می‌دهند.
به همین دلیل، سرمایه‌گذارانی که قصد کسب بازدهی بالا و بیشتر از نرخ تورم را دارند باید توانایی تحلیل شرایط اقتصادی کشور و جهان را داشته باشند. برای رسیدن به این مهم، می‌توانید از دوره اقتصاد کلان با تدریس سرمایه‌گذارِ برتر بازارهای مالی، هومن مقراضی استفاده کنید. این دوره با هدف آموزش اقتصاد به زبان ساده طراحی شده، به طوری که تمام مردم بتوانند از مطالب و تمرین‌های مطرح شده در آن برای سرمایه گذاری در بازارهایی همچون طلا، بورس و ... استفاده کنند.
مدل آی‌اس-ال‌ام، یکی از الگوهای موجود در اقتصاد کلان است که مخالفان و موافقان خاص خود را دارد. گرچه این مدل بیشتر از آنکه کاربرد عملی داشته باشد برای توضیح تئوری‌های اقتصادی مناسب است اما مزایای خاص خود را نیز دارا می‌باشد.
مزایای مدل IS-LM
معایب مدل IS-LM
مدل IS-LM در اقتصاد کلان، ارتباط بازار کالاها و بازار پول را نشان می‌دهد. بر اساس این مدل، هنگامی که نرخ بهره کاهش می‌یابد، سطح تولید در کشور از طریق سرمایه‌گذاری بیشتر و پس‌انداز کمتر، افزایش می‌یابد. با افزایش سطح تولید و رشد اقتصادی بیشتر، نرخ بهره افزایش می‌یابد. این دو نیروی متضاد که با دو منحنی IS(سرمایه‌گذاری و پس‌انداز) و منحنی LM (نقدینگی و پول) نشان داده می‌شوند، در نقطه ای به هم برخورد کرده و در اقتصاد، تعادل به وجود می‌آورند.
جهت آشنایی با سایر موضوعات اقتصادی تاثیرگذار بر سرمایه گذاری از مقالات زیر استفاده کنید.
منحنی LM که بخشی از مدل IS-LM در اقتصاد کلان است، رابطه نقدینگی (liquidity) و پول (money) را نشان می‌دهد.
منحنی IS که بخشی از مدل IS-LM در اقتصاد کلان است، رابطه سرمایه‌گذاری (investment) و پس‌انداز (saving) را نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاری بیشتر و پس‌انداز کمتر منجر به افزایش تولید می‌شوند.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
