علت ریزش بورس و منفی شدن شاخص کل، تغییر در شرایط اقتصاد کلان کشور، تغییر قیمت کامودیتی‌ها (کالاها) در سطح بین‌المللی، تنش‌های سیاسی، تحولات مرتبط با صنایع بورسی، تحولات درونی هر شرکت بورسی مثل افت سودآوری، شایعات، اخبار، انتظارات منفی سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بورس، تغییرات ناگهانی دامنه نوسان و در نهایت منفی شدن لیدرهای غیررسمی بازار است.
در ادامه، علل ریزش قیمت سهام را همراه با مثال توضیح می‌دهیم تا شما بتوانید با تحلیل شرایط روز به سوال «ریزش بورس تا کی ادامه پیدا میکند؟» شخصا پاسخ دهید.
یکی از دلایل ریزش بورس، تغییرات در سطح اقتصاد جهانی و قیمت کامودیتی‌ها است. بورس ایران یک بازار کامودیتی‌محور است.
یعنی تقریبا بیشتر از ۵۰٪ ارزش بازار بورس مربوط به شرکت‌های کامودیتی‌محور (صنایع فولاد، صنایع پتروشیمی، سنگ آهن، سیمان و ...) است. پس قیمت کامودیتی‌ها در سطح جهانی بر قیمت این کالاها در ایران هم تاثیر می‌گذارد.
نکات مهم:
بگذارید با یک مثال، اثر کاهش قیمت کامودیتی‌ها بر بورس را بررسی کنیم.
اگر قیمت فولاد در بازار لندن کم شود، در ایران هم همین اتفاق می‌افتد. در نتیجه شرکت‌هایی مثل فولاد مبارکه اصفهان (فولاد)، فولاد خوزستان (فخوز) و ... مجبورند محصولات صادراتی خود را با قیمت پایین‌تری بفروشند.
در نهایت، حاشیه سود این شرکت‌ها کمتر می‌شود. شرکت‌های موجود در صنایع فولادی وزن زیادی در شاخص کل دارند، بنابراین با ریزش قیمت سهام آنها و تاثیر منفی‌شان در شاخص کل، این احتمال وجود دارد که سایر سرمایه‌گذاران بترسند و حتی سهم‌هایی که در صنایع کوچک و نامرتبط به زنجیره فولاد هستند را بفروشند. تمام این موارد دست به دست هم می‌دهند تا شاخص کل، منفی شود.
شاید تعجب کنید ولی افزایش قیمت کامودیتی‌ها در کنار شرایط قانون‌گذاری خاصی که در ایران وجود دارد، می‌تواند منجر به ریزش بورس شود.
شرکت‌های بورسی مصرف‌کننده محصولات مربوط به زنجیره فولاد را در نظر بگیرید. با بیشتر شدن قیمت فولاد، هزینه‌های تولید در شرکت ایران خودرو (خودرو) بیشتر می‌شود. حالا اگر خودرو نتواند به علت قیمت‌گذاری دستوری، قیمت محصولات خود را گران‌تر کند، عملا متضرر می‌شود.
در اینجا، کاهش سودآوری در صنعت خودرو به علت تغییر قیمت کامودیتی‌های در سطح بین‌المللی است. کاهش قیمت نماد خودرو (به دلیل وحشت سرمایه‌گذاران) به سهم‌های دیگر هم سرایت کرده و بورس دچار ریزش می‌شود.
نکته مهم اینجاست که اگر دیگر صنایع بورسی در وضعیت بسیار مطلوبی باشند، افت قیمت در یک صنعت نمی‌تواند در کل بازار تاثیر گذاشته و منجر به ریزش بورس شود اما چطور می‌توان با توجه به شرایط اقتصادی، تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و مدیریت ریسک بهترین سهم‌های بورسی را خرید؟
چطور می‌توان آنچنان پرتفوی قوی چید که حتی ریزش‌های بازار هم بر آن تاثیر زیادی نداشته باشند؟
در دوره آموزش جامع سرمایه‌گذاری، هومن مقراضی مدیر شرکت سرمایه‌گذاری Compound Investment در لندن به شما یاد می‌دهد چطور ریسک خود را کنترل کنید و چطور از ترکیب بازارهای سهام، طلا، قراردادهای آتی و ... بهترین پرتفوی سرمایه‌گذاری را بچینید.
یک دیدگاه کلی این است که سرمایه‌گذاری اصولی را از کسی یاد بگیرید که شخصا از این راه به درآمد بالایی رسیده است. هومن مقراضی، خود نمونه بارز این دیدگاه است.
علاوه بر این، مقراضی تاکید بسیاری بر یادگیری اقتصاد دارد چون رمز موفقیت بزرگان بازار علاوه بر تحلیل بنیادی و تکنیکال و تکنیک‌های تابلوخوانی و نوسانگیری به درک آنها از اقتصاد کلان گره خورده است. به همین جهت پس از گذراندن این دوره، پتانسیل سودآوری شما بیشتر از دیگران خواهد بود.
در شرایطی که تنش‌های سیاسی در ایران یا منطقه خاورمیانه بیشتر می‌شود، احتمال ریزش بورس وجود خواهد داشت اما در این حالت، افت شاخص بورس تا کی ادامه دارد؟
این شرایط معمولا به صورت کوتاه‌مدت، شاخص کل را منفی می‌کنند. البته اگر شرایطی مثل جنگ در ایران حتمی شود، طبیعی است که برای مدتی طولانی شاهد ریزش بورس باشیم. در این حالت برای پیشبینی زمان پایان افت شاخص بورس باید شرایط سیاسی و اقتصادی روز را بررسی کنیم. خوشبختانه تا حالا چنین اتفاقی نیفتاده است.
مهمترین علت ریزش بورس، شرایط اقتصاد کلان ایران و جهان است. وقتی دولت و بانک مرکزی سیاست‌های مالی و پولی انقباضی را در پیش می‌گیرند، شرایط برای سرمایه‌گذاری در بورس سخت می‌شود. اگر این سیاست‌ها همراه با شرایط سیاسی پرتنش و سایر فاکتورهای موثر بر ریزش بورس باشند، اثر قوی‌تری خواهند داشت.
بگذارید مهمترین سیاست‌های پولی انقباضی اثرگذار بر بورس را بررسی کنیم.
در سالهای اخیر که درگیر تورم بالا بوده‌ایم، هیچ وقت نشد که سود بانکی بیشتر از رشد نرخ تورم در ایران باشد. هرچند گاهی سپرده‌های ویژه با نرخ سود ۳۰٪ منتشر می‌شد اما در همان زمان هم تورم تقریبا ۴۰٪ بود. این یعنی سرمایه‌گذار درنهایت پس از یک سال سپرده گذاری، ۱۰٪ (۳۰-۴۰) افت سرمایه داشت.
با این حال، این سپرده‌های ویژه، منجر به خروج نقدینگی از بورس شده و می‌توانند تا چند روز، رنگ بازار را قرمز کنند. انتشار اوراق اخزا هم به همین شکل موجب جذب سرمایه و احتمال ریزش بورس می‌شود.
اما به این نکته مهم دقت کنید:
تحلیل شرایط اقتصادی نیاز به تسلط در اقتصاد کلان نیاز دارد. پس سعی کنید همین روز، یادگیری اقتصاد کلان را برای پیشبینی ریزش بورس و یک سرمایه‌گذاری موفق، شروع کنید.
اخبار و رویدادهای منفی مربوط به یک صنعت بورسی خاص می‌تواند یکی از علل شروع ریزش بورس باشد. مثلا قضیه‌ای که در ۲ سال گذشته بر صنعت پتروشیمی‌ها تاثیر گذاشته، اعلام مصوبه نرخ گاز خوراک پالایشگاه‌ها است.
بر این اساس، شرکت‌های پالایشگاهی باید طبق قانون جدید نرخ گاز خوراک (که با قیمت بالاتری از طرف دولت تعیین شده بود) را پرداخت می‌کردند. هرچند تا الان، این مصوبه چندین بار به نفع شرکت‌های پالایشی تغییر کرده است اما در زمان انتشار منجر به ریزش بورس شد.
درست است که شرکت‌های پالایشی در بورس اندک هستند اما تاثیر افزایش نرخ خوراک گاز آنها به صورت غیرمستقیم بر شرکت‌های موجود در صنایع فولاد، سیمانی و ... تاثیر می‌گذارد. وقتی این صنایع بزرگ در بورس دچار افت قیمت شوند، سهامداران خُرد هم معمولا در نقش فروشنده ظاهر می‌شوند.
یکی از علل ریزش قیمت سهام، تحولات درونی شرکت‌های بورسی است. این تحولات درونی که میزان تغییر در سودآوری شرکت‌ها را نشان می‌دهد تاثیر مستقیمی بر قیمت سهام آنها در بورس دارد.
سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با مطالعه و تحلیل صورت‌های مالی فصلی و سالانه شرکت‌های بورسی مثل صورت سود و زیان، ارزش بنیادی سهم‌ها را محاسبه می‌کنند و در صورت کاهش سودآوری یا زیان‌ده بودن شرکت، طبیعی است که اقدام به فروش سهام کنند.
علاوه بر این، گزارشات تفسیری مدیریت، گزارشات مربوط به شفاف‌سازی و افزایش سرمایه موارد دیگری هستند که می‌توانند ارزش یک سهم در حال و آینده را مشخصا کنند.
فرض کنید حجم زیادی از شرکت‌های بورسی، گزارشات مالی نامطلوبی منتشر کنند. در این شرایط، ریزش بورس تا کجا ادامه پیدا میکند؟
ریزش بورس ناشی از زیان‌دهی یا کاهش شدید سودآوری شرکت‌ها می‌تواند بسیار جدی باشد. اگر این فاکتور در کنار شرایط بد اقتصادی مثل تورم بالا و رکود و شرایط سیاسی داخلی و منطقه‌ای قرار بگیرد، احتمال طولانی شدن اصلاح یا ریزش بورس وجود خواهد داشت.
حتی در این شرایط هم می‌توانید سهم‌هایی پیدا کنید که از نظر بنیادی و تکنیکال در وضعیت مطلوبی قرار گرفته‌اند. برای پیدا کردن این سهم‌ها می‌توانید از بخش تحلیل سهام بورس استفاده کنید.
در این بخش، جدیدترین تحلیل بنیادی و تکنیکال سهام توسط کارشناسان تیم انجمن خبرگان ارائه می‌شوند. اگر می‌خواهید بدون صرف وقت فراوان، نمادهایی که هم نظر از بنیادی ارزشمند هستند و هم از نظر تکنیکال نقطه ورود مناسب دارند را پیدا کنید، این تحلیل‌ها مخصوص شما هستند.
این تحلیل‌ها که بر اساس فاکتورهای تکنیکال و اطلاعات سایت کدال انجام می‌شوند، به صورت خلاصه به شما می‌گویند که الان محدوده مناسبی برای خرید سهام مورد نظر شما هست یا نه.
رشد سایر بازارهای مالی داخلی، یکی از علت‌هایی است که می‌تواند منجر به کاهش قیمت سهام در بورس شود. گاهی شرایط مطلوب است و به صورت پیوسته شاهد رشد بورس هستیم اما یکباره با حجم بالای فروشندگان و نمادهای منفی رو‌به‌رو می‌شویم.
در این جاست که ممکن است از خود بپرسید چرا بورس دوباره ریزش کرد؟ در این مورد می‌توان به صراحت گفت که رشد بازار طلا، دلار و حتی خودرو می‌تواند سرمایه زیادی را از بورس به سمت این بازارها بکشاند.
اما سهم‌های با ارزش همچنان خریداران هوشمند خود را خواهند داشت حتی در مواقعی که کلیت بازار رنگ قرمز به خود گرفته باشد.
البته پیشنهاد ما این است که پرتفوی خود را متنوع بچینید. یعنی در شرایط مناسب، هم از سهام کوتاه‌مدتی هم سهام بنیادی هم طلا و صندوق‌های طلا استفاده کنید تا در صورت ریزش یکی از سود آن دیگری استفاده کنید.
فرض کنید ناگهان قیمت طلا یا دلار در ایران شروع به رشد میکند. اگر این رشد ادامه‌دار باشد، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند پول خود را به این بازارها وارد کنند.
به عنوان یک نمونه دیگر، طرح ثبت نام خودرو کارخانه‌ای را در نظر بگیرید. در این شرایط، معمولا حجم بالایی از سرمایه که ناشی از ثبت نام افراد بسیاری در این طرح است، به مدت چند هفته تا چند ماه قفل می‌شود. در نهایت، طرح پیش فروش خودرو تنها به عده کمی تعلق می‌گیرد اما همین قفل شدن نقدینگی می‌تواند یکی از علت سقوط مجدد بورس باشد.
پیگیری اخبار غیررسمی و شایعات برای اینکه بفهمید آیا بورس می‌ریزد یا نه؟ کار اشتباهی است.
گرچه بورس ایران از اخبار و شایعات تاثیر می‌گیرد و احتمال ریزش شاخص کل به مدت کوتاهی وجود خواهد داشت اما کسانی که سهم‌های بنیادی بازار را برای سرمایه‌گذاری بلندمدت خریده‌اند، می‌دانند این ریزش‌ها کوتاه‌مدت است و به سرمایه‌گذاری آنها لطمه‌ای وارد نمی‌کند.
بهتر است از مبحث شایعات بگذریم و بر روی اخباری که رسانه‌های جمعی منتشر می‌کنند، متمرکز شویم.
به عنوان مثال، خبر احتمال تصویب FATF یا رد آن را در نظر بگیرید. در حال حاضر، ایران عضو FATF نیست اما بیشتر از ۵ سال است که اخبار مربوط به رد یا تصویب آن در ایران بر شاخص بورس تاثیر می‌گذارد.
نبودن در FATF مثل این است که شخصا خود را تحریم کنیم اما اگر به FATF وارد شویم مبادلات بانکی، واردات و صادرات وضعیت بهتری پیدا می‌کنند. این مسئله سودآوری شرکت‌های بورسی را بیشتر کرده و اثرات دومینووار خود را بر کل بورس می‌گذارد.
اگر دقت کرده باشید هر وقت خبر رد لایحه FATF در رسانه‌ها منتشر می‌شود، بورس می‌ریزد. در این شرایط همه از خود می‌پرسند «آیا ریزش بورس ادامه دارد؟»
در جواب باید بگوییم همین یک عامل یعنی اخبار رسانه‌ها (مثل FATF) منجر به ادامه‌دار بودن ریزش بورس نخواهد بود. بنابراین باید سایر فاکتورهایی که توضیح دادیم را هم تحلیل کنید. در اینجا هم مثل بسیاری از مواقع، ریزش بورس در بازه کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتاد که شاید بهتر باشد به آن بگوییم اصلاح شاخص کل تا ریزش.
اگر سرمایه‌گذاران به هر دلیلی، اعتماد خود نسبت به بازار را از دست بدهند، احتمال اینکه بورس بریزد، وجود خواهد داشت.
رکود اقتصادی، نوسانات نرخ ارز، تورم بالا، گزارش‌های مالی نامطلوب، ریسک‌های ژئوپلیتیک و از همه مهمتر بی‌ثباتی در سیاست‌های داخلی کشور عوامل ایجادکننده نگرش منفی در سرمایه‌گذاران هستند.
اگر علت ریزش بورس ناشی از ترس سهامداران باشد، دولت می‌تواند سیاست‌های حمایتی خود از بازار سرمایه را اعمال کرده و به راحتی مانع بروز چنین ریزش‌هایی شود.
گاهی علت افت بورس، تغییر دامنه نوسان است. سازمان بورس سعی میکند تا در شرایط بحرانی مخصوصا زمانی که کشور درگیر تنش‌های سیاسی و ژئوپلیتیک است، از ریزش بیش از حد بورس جلوگیری کند.
معمولا هم اولین کاری که سازمان انجام می‌دهد، کاهش دامنه نوسان سهام است. این کاهش دامنه در برخی مواقع جواب می‌دهد و از ریزش بورس جلوگیری میکند اما در مواقع دیگر نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه این تصور را در ذهن سرمایه‌گذاران ایجاد میکند که بازار در حال سقوط است و بهتر است همین حالا سهم‌های خود را بفروشند.
البته باید کاهش دامنه نوسان را در کنار سایر علل ریزش بورس که تا اینجا توضیح دادیم قرار دهید تا بتوانید به سوال «بورس کی برمی‌گردد؟» جواب دهید. مثلا اگر اخبار مربوط به تنش‌های سیاسی داغ باشد و همزمان دامنه نوسان هم کم شده باشد، احتمال ادامه‌دار بودن ریزش بورس وجود دارد.
اگر برای یک بار هم که شده از بورس ایران سهمی خریده باشید احتمالا می‌دانید چرا بورس می‌ریزد؟ یکی از دلایل عامیانه و البته غیرمنطقی ریزش بورس که سرمایه‌گذاران فورا به آن واکنش نشان می‌دهند، منفی شدن سهم‌های لیدر بازار است.
چندین سال است که سهم‌های بزرگی مثل شستا و خودرو در بین عامه مردم به عنوان لیدرهای بازار شناخته می‌شوند. در بسیاری از مواقع روند منفی چند روزه در آنها، بسیاری از سهم‌های دیگر را بدون وجود هیچ دلیل منطقی دچار ریزش میکند.
البته در حال حاضر، صندوق‌های اهرمی هم به جمع لیدرهای بازار اضافه شده‌اند و این دو نماد تاثیر کمتری در ریزش بورس پیدا کرده‌اند.
سرمایه‌گذاران که در سال ۱۳۹۹ با ریزش سنگین بورس رو‌به‌رو شدند، الان با کوچکترین منفی در شاخص کل، سعی می‌کنند سهم‌های خود را بفروشند. به همین دلیل است که یک چشم آنها مدام به سهم‌های لیدر بازار است.
افت قیمت سهم‌های لیدر بازار اگرچه می‌تواند منجر به افت چند روزه بورس شود اما دلیل موجهی برای ریزش بورس نیست.
در این قسمت علت‌های مختلف ریزش بورس را بررسی کردیم. این علت‌ها از مسائل مهمی مثل شرایط اقتصاد کلان و تنش‌های سیاسی شروع شده و تا موارد کوچکتری مثل منفی شدن لیدرهای بازار گسترده است.
با این حال، این نکته مهم را همواره به ذهن بسپارید که ذات حرکت قیمت در بازارهای مالی به صورت موج‌های نزولی و صعودی است.
بنابراین، بورس هم نمی‌تواند همیشه مثبت باشد و رو به بالا حرکت کند. در بسیاری از مواقع، سرمایه‌گذاران مبتدی با اولین نشانه‌های منفی شدن شاخص کل فکر می‌کنند که بورس در حال ریزش و سقوط است اما واقعیت این است که در بسیاری از مواقع، این ریزش نه نشانه سقوط بلکه نشانه اصلاح است.
امیدواریم با استفاده از دانش اصولی سرمایه‌گذاری بتوانید در مواقع ریزش بورس هم سود بالایی از ترکیب سهام، طلا و اوراق مشتقه خود به دست بیاورید.
برای آشنایی با سایر موضوعات مربوط به سرمایه‌گذاری در بورس از مقالات زیر استفاده کنید.
با سقوط بورس، در صورتی که نتوانید سهام‌های خود را بفروشید، ارزش سرمایه شما روز به روز کمتر می‌شود. در نتیجه سقوط بورس، اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سرمایه از بین می‌رود.
در این حالت، شرکت‌ها نمی‌توانند از طریق بورس، تامین مالی شوند. ایجاد اختلال در فرایندهای مالی و تولیدی شرکت‌ها منجر به کاهش رشد اقتصادی می‌شود. بنابراین سقوط شدید بورس از دیدگاه کلان، به اقتصاد کشور ضربه وارد خواهد کرد.
چندین سال است که بورس ایران با وجود ادامه تحریم‌ها به روندهای پیاپی صعودی و نزولی خود ادامه داده است. بنابراین می‌توان گفت صرفا ادامه تحریم‌ها تاثیر خاصی بر ریزش بورس یا رشد آن نخواهد داشت.
از طرف دیگر، عملی شدن توافق برای رفع تحریم‌ها به دلیل گشایش مبادلات بین‌المللی بیشتر به نفع صنایع بانکی و خودرویی خواهد بود. البته دیگر صنایع هم از تاثیرات مثبت رفع تحریم‌ها برخوردار خواهند شد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
