صندوق درآمد ثابت، یکی از انواع دارایی‌های مالی است که در شرایط رکود بازارها، گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری به شمار رفته اما به هنگام رونق بازارها، گزینه نسبتا ضعیفی برای سرمایه گذاری به شمار می‌آید. از مهمترین مزایای صندوق درآمد ثابت می‌توان به مواردی همچون ریسک کم، امکان دریافت سود ماهانه، بازدهی بیشتر از سپرده‌های بانکی و ... اشاره کرد. از جمله مهمترین معایب صندوق درآمد ثابت می‌توان به مواردی همچون ریسک تورم، بازدهی کمتر نسبت به سهام و ... اشاره کرد.
صندوق‌های درآمد ثابت، از لحاظ نحوه خرید و فروش به دو دسته قابل معامله در بورس (EFT) و صدور و ابطالی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی کامل مزایا و معایب هر دو نوع صندوق به صورت مشترک پرداخته و در مواردی که بین آنها تفاوت وجود دارد، جزئیات مربوط به آن را شرح خواهیم داد.
۱- ریسک کم
مهمترین مزیت صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت، ریسک بسیار اندک آن است. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران تقریبا مطمئن هستند که می‌توانند بازدهی معینی در طول هر ماه به دست بیاورند.
۲- هزینه کم
از دیگر مزایای صندوق درآمد ثابت می‌توان به هزینه‌های کمتر سرمایه گذاری در آن اشاره کرد. در حال حاضر سود صندوق‌های درآمد ثابت مشمول مالیات نمی‌شود. البته این قوانین ممکن است در آینده تغییر کنند. علاوه بر این، کارمزد صندوق درآمد ثابت معادل 0.000375 (0.0001875 برای خرید و 0.0001875 برای فروش) از ارزش معامله است. این میزان بسیار کمتر از کارمزد صندوق‌های سهامی و مختلط در بورس است.
به عنوان مثال، اگر قصد خرید واحدهای صندوق درآمد ثابت به ارزش 100 میلیون تومان را داشته باشید، به هنگام خرید باید 18،750 تومان و به هنگام فروش واحدها نیز باید همین مقدار را مقدار پرداخت کنید (در این مثال فرض بر این است که به هنگام فروش نیز دارایی شما ارزشی برابر با 100 میلیون تومان دارد).
این کارمزد، مربوط به صندوق‌های درآمد ثابت قابل معامله در بورس است. در خصوص صندوق‌های درآمد ثابت صدور و ابطالی، افراد باید هزینه ابطال و صدور واحدها را که در اغلب موارد ناچیز است، پرداخت کنند.
۳- نقدشوندگی بالا
نقدشوندگی بالا یعنی سرعت بالا در خرید و فروش، یکی از مهمترین مزیت‌های صندوق درآمد ثابت است. در حال حاضر، بیشترین ارزش معاملات در بین صندوق‌های سرمایه گذاری متعلق به صندوق‌های درآمد ثابت است. ارزش خالص دارایی کل صندوق‌های درآمد ثابت به صورت تجمیعی معادل 6,588,602.16 میلیارد ریال است.
۴- بازدهی بیشتر از سپرده بانکی
بازدهی اغلب صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر از سپرده‌گذاری در بانک است. اغلب صندوق‌های درآمد ثابت، برخلاف بانک‌ها از سود روزشمار استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، فرض کنید ۱۰۰ میلیون تومان در یک حساب کوتاه‌مدت بانکی با نرخ سود ۱۰٪ دارید. اگر پس از ۱۰ روز، ۹۰ میلیون تومان از پول خود را برداشت کنید، بانک سود را به صورت ماه‌شمار و برای کمترین موجودی شما یعنی همان ۱۰ میلیون تومان حساب می‌کند. اما اگر همین پول را در صندوق درآمد ثابت سرمایه گذاری کنید، صندوق، سود را به صورت روزشمار محاسبه می‌کند. بدین ترتیب که ابتدا سود ۱۰ روزی که ۱۰۰ میلیون داشتید را حساب کرده و سپس سود ۲۰ روزی که ارزش سرمایه گذاری شما ۱۰ میلیون تومان بوده را محاسبه کرده و آنها را با یکدیگر جمع می‌کند.
علاوه بر این، صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانند علاوه بر سپرده‌های بانکی در اوراق درآمد ثابت، گواهی سپرده کالایی و حتی سهام به میزان کم، سرمایه گذاری کرده و از این طریق بازدهی خود را افزایش دهند.
۵- گزینه مناسب سرمایه گذاری در شرایط رکود بازارها
در شرایط رکود بازارها، میانگین بازدهی این صندوق‌ها می‌تواند بیشتر از سهام، صندوق‌های سهامی، مختلط، بخشی و ... باشد. بنابراین در چنین شرایطی، صندوق درآمد ثابت می‌تواند بخشی از پرتفوی سرمایه گذاری شما باشد. برای اینکه اطلاعات به روزی در خصوص نحوه چینش پرتفوی سرمایه گذاری به دست بیاورید، به انجمن خبرگان مراجعه کنید. در این انجمن، بهترین گزینه‌های سرمایه گذاری با توجه به شرایط اقتصادی، میزان سرمایه و سطح ریسک‌پذیری شما ارائه می‌شوند.
۶- دریافت سود ماهانه
در اغلب صندوق‌های سرمایه گذاری امکان دریافت سود ماهانه صندوق وجود دارد. بنابراین افرادی که به دنبال صندوق سرمایه گذاری با سود ماهانه هستند، می‌توانند در صندوق‌های درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند. البته برخی از صندوق‌های درآمد ثابت به صورت ۳ ماهه یا ۶ ماهه سود خود را تقسیم می‌کنند و برخی دیگر نیز دوره تقسیم سود نداشته و سرمایه‌گذاران با فروش واحدها در قیمت بالاتر، سود خود را به دست می‌آورند. به همین دلیل اگر قصد دریافت سود ماهانه به صورت منظم را دارید از صندوق‌های درآمد ثابتی که سود را به صورت ۱ ماهه تقسیم می‌کنند، استفاده کنید.
نکته مهمی که در خصوص خرید صندوق‌های درآمد ثابت از نوع ETF (قابل معامله در بورس) باید به آن دقت کنید این است که اگرچه شما صندوق را به قیمت تابلو خریداری می‌کنید اما سود ماهانه‌ای که به شما تعلق می‌گیرد بر اساس NAV (ارزش خالص دارایی هر واحد) محاسبه می‌شود. بنابراین بهتر است:
۷- تضمین اصل سرمایه
هرچند در هیچ کدام از یک صندوق‌های درآمد ثابت، اصل سرمایه تضمین نمی‌شود و به همین دلیل سرمایه گذاری در آنها بدون ریسک نیست اما تاکنون اغلب این صندوق‌ها با حفظ اصل سرمایه، بازدهی بیشتر از سپرده بانکی را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌اند.
۸- سرمایه گذاری با پول کم
یکی از مهمترین مزایای صندوق درآمد ثابت، امکان سرمایه گذاری با پول کم است. حداقل میزان سرمایه برای سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت قابل معامله در بورس، ۱۰۰ هزار تومان (بدون احتساب کارمزد) است. در اغلب موارد، حداقل سرمایه مورد نیاز برای خرید صندوق‌های درآمد ثابت صدور و ابطالی معادل ارزش یک واحد از این صندوق‌ها است.
۹- عدم وجود نرخ شکست یا جریمه بانکی
از دیگر مزایای صندوق درآمد ثابت، نبود نرخ شکست یا جریمه بانکی است. اگر فردی، سرمایه خود را در یک سپرده بانکی یک ساله قرار دهد و پیش از یک سال قصد برداشت دارایی خود را داشته باشد، مشمول جریمه‌ای با نرخ شکست می‌شود اما در صندوق‌های درآمد ثابت، افراد هر زمان که تمایل داشته باشند، می‌توانند دارایی خود را بدون پرداخت هیچ گونه جریمه‌ای به فروش برسانند.
۱- ریسک تورم
هرچند ریسک سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت پایین است، میزان بازدهی آن نیز نسبتا کم است. این صندوق‌ها بدون ریسک نیستند. به عنوان نمونه می‌توان به ریسک تورم اشاره کرد. هنگامی که نرخ سود صندوق درآمد ثابت کمتر از نرخ رشد تورم است، ارزش سرمایه فرد کاهش پیدا می‌کند. با این وجود، در شرایطی که بازارهای مالی در رکود به سر می‌برند، می‌توان ریسک تورم را نادیده گرفت و صندوق‌های درآمد ثابت را به عنوان بخشی از پرتفوی سرمایه گذاری خود انتخاب کرد.
۲- بازدهی نسبتا کم نسبت به سهام در شرایط رونق بازارها
در شرایطی که بازارهای مالی نسبتا در رونق بوده و رکود بر آنها حاکم نیست، استفاده از صندوق‌های سرمایه گذاری به دلیل بازدهی کمتر، توصیه نمی‌شود. در چنین شرایطی خرید سهام بیشترین بازدهی را به همراه خواهد داشت. در صورت عدم برخورداری از زمان یا تخصص کافی برای خرید سهام می‌توانید از سیگنال بورس تهران که به دو صورت کوتاه‌مدت و میان‌مدت ارائه می‌شود، استفاده کنید. این سیگنال‌ها به همراه نقاط ورود و خروج در اختیار علاقه‌مندان قرار داده می‌شوند.
۳- نداشتن اختیار در سرمایه گذاری
یکی از معایب صندوق درآمد ثابت این است که افراد در نحوه سرمایه گذاری اختیاری ندارند. در واقع، صندوق‌های سرمایه گذاری شیوه‌ای غیرمستقیم برای سرمایه گذاری در بورس هستند تا افراد بدون نیاز به صرف دانش یا تخصص، بازدهی نسبتا مشخصی به دست بیاورند.
۴- هزینه اداره صندوق
از دیگر معایب صندوق درآمد ثابت می‌توان به هزینه اداره آن اشاره کرد. هر کدام از صندوق‌های درآمد ثابت و دیگر انواع صندوق‌ها برای مدیریت دارایی افراد، هزینه‌هایی مانند هزینه مدیر، کارمزد حسابرس و سایر ارکان‌های صندوق پرداخت می‌کنند. گرچه در اغلب موارد، هزینه‌های صندوق از محل خالص دارایی صندوق برداشته شده و سرمایه‌گذاران به صورت مستقیم مبلغی را پرداخت نمی‌کنند اما در نهایت میزان بازدهی صندوق را کاهش می‌دهد.
سخن پایانی
در این قسمت به بررسی مزایا و معایب سرمایه گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت پرداخته و دانستیم در شرایط رکود بازارها، این نوع از صندوق‌ها به دلیل بازدهی بیشتر از سپرده‌های بانکی، ریسک کم و ... قابلیت اختصاص دادن بخشی از پرتفوی سرمایه گذاری را به خود دارند.
در پایان، باید به این نکته اشاره کنیم که سرمایه گذاران باید توانایی تحلیل شرایط اقتصادی تاثیرگذار بر بازارهای مالی همچون بورس، طلا و ... را داشته باشند تا بتوانند با توجه به شرایط، گزینه‌های سرمایه‌گذاری خود را تغییر دهند. در دوره اقتصاد کلان، با آموزش متغیرهای اقتصادی، این دانش در اختیار افراد قرار داده می‌شود تا بتوانند یک بار برای همیشه نحوه سرمایه‌گذاری اصولی در انواع بازارها را فرا بگیرند.
جهت مطالعه سایر موارد مهم مربوط به صندوق‌های درآمد ثابت و دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری از مقالات زیر استفاده کنید.
جهت مشاهده لیست صندوق‌های درآمد ثابت و اطلاعات مربوط به دوره تقسیم سود و میزان بازدهی در گذشته به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (فیپیران) مراجعه کنید.
مهمترین مزیت صندوق درآمد ثابت، امکان کسب سود بیشتر از سپرده‌های بانکی در شرایط رکود بازارهای مالی است.
مهمترین مشکل صندوق درآمد ثابت، بازدهی اندک آن نسبت به سهام و سایر دارایی‌های مالی در شرایط رونق بازارها است.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
