شاخص‌های اقتصادی مانند یک دماسنج از وضعیت سلامت اقتصاد کشور خبر می‌دهند. دراین‌بین، نرخ رشد اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و پیشرفت و افزایش رفاه در یک کشور نشان می‌دهد و قاعدتاً رشد در هر زمینه‌ای نشانه بزرگ شدن و بالغ شدن هست؛ حال اگر رشد مربوط به اقتصاد باشد، یعنی یک جامعه، متعهدانه به یک پیشرفت کارا در حوزه اقتصاد رسیده است. رشد اقتصادی عبارت است از افزایش تولید کالاها و خدمات اقتصادی در یک دوره زمانی نسبت به دوره قبل.
این مفهوم همچنین می‌تواند به‌صورت اسمی یا واقعی با توجه به نرخ تورم، تنظیم و اندازه‌گیری شود در این مقاله قصد داریم مفهوم نرخ رشد اقتصادی را بررسی کنیم و عوامل مؤثر در آن را شرح دهیم.
برای شرکت در دوره جامع رشد اقتصادی با متد SMI این مطلب را مطالعه کنید!
رشد اقتصادی (Economic Growth) عبارت است از افزایش تولید کالاها و خدمات اقتصادی در مقایسه از یک دوره زمانی به دوره دیگر. به‌صورت کلی میتوان گفت، رشد اقتصادی کل برحسب تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازه‌گیری می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است از معیارهای جایگزین استفاده شود.
رشد اقتصادی افزایش تولید کالا و خدمات در یک اقتصاد است. افزایش کالاهای سرمایه‌ای، نیروی کار، فناوری و سرمایه انسانی همگی میتوانند به رشد اقتصادی کمک کنند. رشد اقتصادی معمولاً برحسب افزایش ارزش کل بازار کالاها و خدمات اضافی تولیدشده با استفاده از برآوردهایی مانند تولید ناخالص داخلی اندازه‌گیری می‌شود.
طبق تحقیقات 10 ساله انجام‌شده توسط مؤسسه جهانی تحقیقات اقتصاد توسعه دانشگاه ملل متحد (unitar)، بیشتر کشورهایی که در کاهش فقر و افزایش دسترسی به کالاهای عمومی موفق بوده‌اند، این پیشرفت را بر اساس رشد اقتصادی قوی استوار کرده‌اند.» اگر منافع فقط به یک گروه نخبه سرازیر شود، رشد پایدار نخواهد بود.
اقتصاد در دوره‌های مختلف فعالیت حرکت می‌کند. این حرکت «چرخه کسب‌وکار» نامیده می‌شود و چهار مرحله تشکیل‌شده است:
گسترش: در این مرحله اشتغال، درآمد، تولید صنعتی و فروش افزایش می‌یابد و تولید ناخالص داخلی واقعی افزایش می‌یابد.
اوج: این‌زمانی است که یک توسعه اقتصادی به سقف خود می‌رسد.
انقباض: در طول این مرحله عناصر یک انبساط همگی شروع به کاهش می‌کنند. زمانی که کاهش قابل‌توجهی در فعالیت‌های اقتصادی در سراسر اقتصاد گسترش می‌یابد، به رکود تبدیل می‌شود.
حدفاصل انقباض: این مورد زمانی اتفاق می‌افتد که یک انقباض اقتصادی به حد نادر خود می‌رسد.
یک چرخه اقتصادی از نقطه اوج به اوج یا از فرود به پایین تاریخ‌گذاری می‌شود. چنین چرخه‌هایی معمولاً ازنظر طول منظم نیستند و ممکن است یک دوره انقباض در طول یک انبساط وجود داشته باشد و بالعکس.
به گفته سایت investopedia از زمان جنگ جهانی دوم، اقتصاد ایالات‌متحده بیش از انقباضات، انبساط را تجربه کرده است. بین سال‌های 1945 تا 2019، میانگین انبساط حدود 65 ماه به طول انجامید، درحالی‌که میانگین انقباض فقط 11 ماه بود. بااین‌حال، رکود بزرگ، از دسامبر 2007 تا ژوئن 2009، به مدت 18 ماه ادامه یافت. به دنبال آن طولانی‌ترین توسعه ثبت‌شده، ۱۲۸ ماه تا سال ۲۰۲۰ و ظهور همه‌گیری کووید-۱۹ به طول انجامید.
رایج‌ترین معیار رشد اقتصادی، تولید ناخالص داخلی واقعی است.
نرخ رشد اقتصادی از تغییر شاخص تولید ناخالص داخلی یا ملی (معمولاً برای محاسبه این شاخص تولید ناخالص داخلی را در نظر می‌گیرند) در دو سال متوالی به دست می‌آید. به عبارت ساده‌تر، هرچه تولید ناخالص داخلی نسبت به سال قبل بیشتر باشد، نرخ رشد اقتصادی نیز بیشتر خواهد شد. البته باید توجه داشت که تولید ناخالص داخلی زمانی برای محاسبه نرخ رشد اقتصادی در نظر گرفته می‌شود که اثر تورم در آن لحاظ شده باشد.
ساده‌ترین راه برای نشان دادن رشد اقتصادی، تقسیم کردنِ تمام کالاها به دودسته‌ی اصلیِ «کالاهای مصرفی» و «کالاهای سرمایه‌ای» است و جابه‌جاییِ رو به بیرونِ منحنی امکانات تولید به این معنی است که ظرفیت اقتصاد برای تولید، افزایش‌یافته است.
خواندن مقاله بازار بدهی یا بازار اوراق قرضه می‌تواند برای شما مفید باشد!
چند راه برای ایجاد رشد اقتصادی وجود دارد.
افزودن سرمایه به اقتصاد منجر به افزایش بهره‌وری نیروی کار می‌شود. ابزارهای جدیدتر، بهتر و بیشتر به این معنی است که کارگران میتوانند خروجی بیشتری در هر دوره زمانی تولید کنند. به‌عنوان یک مثال ساده، ماهیگیر با تور در هر ساعت بیشتر از ماهیگیری با چوب نوک‌تیز ماهی می‌گیرد. بااین‌حال دو چیز برای این فرآیند حیاتی است. شخصی در اقتصاد ابتدا باید به‌نوعی پس‌انداز (فدا کردن مصرف فعلی خود) بپردازد تا منابع را برای ایجاد سرمایه جدید آزاد کند و سرمایه جدید باید نوع مناسب، در مکان مناسب و در زمان مناسب باشد. تا کارگران واقعاً از آن به‌طور مولد استفاده کنند.
فناوری بهبودیافته این امکان را به افراد می‌دهد تا با ترکیب کالاهای سرمایه‌ای مشابه و ترکیب آن‌ها به روش‌های جدید که مولدتر هستند، خروجی بیشتری تولید کنند.
سوخت بنزین را میتوان نمونه‌ای از این بهبود فناوری دانست. قاعدتاً تا قبل از کشف قدرت تولیدی انرژی بنزین، ارزش اقتصادی نفت نسبتا پایین بود. استفاده از بنزین به عنوان روشی بهتر و پربارتر برای حمل‌ونقل کالا در فرآیند و توزیع کالاهای نهایی باعث تحول بزرگی شد.
روش دیگر برای ایجاد رشد اقتصادی، افزایش نیروی کار است. با افزایش نیروی کار، کارگران بیشتر کالاها و خدمات اقتصادی تولید می‌کنند. در طول قرن نوزدهم، بخشی از رشد اقتصادی قوی ایالات‌متحده به دلیل هجوم بالای نیروی کار ارزان و مولد مهاجر بود.
آخرین روش افزایش سرمایه انسانی است. این بدان معناست که کارگران در صنایع‌دستی خود ماهرتر می‌شوند و بهره‌وری خود را از طریق آموزش مهارت‌ها، آزمون‌وخطا یا صرفاً تمرین بیشتر افزایش می‌دهند. پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و تخصص، سازگارترین و آسان‌ترین روش‌ها هستند.
پیشنهاد می‌کنیم تا در دوره آموزش رایگان اقتصاد شرکت کنید!
عوامل متعددی را میتوان در محدود کردن این فرآیند تأثیرگذار دانست که در ادامه به برخی از مهم ترین آن‌ها می‌پردازیم.
زیرساخت‌های ناکافی، مانند جاده‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس و... می‌تواند باعث گران شدن حمل‌ونقل و کاهش کارایی کشور شود که معمولا کشورهای در حال توسعه بیشتر به این مشکل دچار هستند.
همچنین زیرساخت‌های یک کشور براثر عواملی چون جنگ یا بلایای طبیعی می‌تواند از بین برود. اتفاقی که تأثیر زیادی بر نرخ رشد اقتصادی خواهد داشت.
اگر دولت حجم زیادی از بودجه کشور را به‌جای سرمایه‌گذاری صرف پرداخت هزینه‌های جاری خود ازجمله پرداخت حقوق و یا امور خدماتی کند و از سرمایه‌گذاری غافل باشد، رشد اقتصادی محقق نخواهد شد.
اگر کشور، بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران را برآورده نکند، سرمایه‌گذاران پول خود را از کشور خارج می‌کنند تا بازدهی بیشتری را به دست آورند.
عدم سرمایه‌گذاری در سرمایه‌ی انسانی و سرمایه‌ی واقعی، برای جبران کاهش ارزش، موجب کاهش ظرفیت اقتصاد می‌شود. سرمایه‌ی واقعی مانند ماشین‌آلات و تجهیزات، در اثر استفاده، کهنه و فرسوده می‌شود و بهره‌وری آن در طول زمان کاهش می‌یابد. با کاهش بازدهی سرمایه‌ی واقعی، بهره‌وری نیروی کار نیز کاهش می‌یابد. کیفیت و بهره‌وری نیروی کار نیز به کسب مهارت‌های جدید بستگی دارد؛ بنابراین اگر اقتصادی بر روی نیروی انسانی و فناوری سرمایه‌گذاری نکند، منحنی امکانات تولید آن به‌آرامی به سمت داخل حرکت خواهد کرد.
برای ورود به بورس ایران این مطلب را بخوانید!
عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، می‌تواند بهره وری افراد را کاهش دهد و این به این معنا است که از تمام پتانسیل نیروی کار نمی‌توان استفاده کرد.
بی‌ثباتی سیاسی در دولت، سرمایه‌گذاران را دچار ترس می‌کند و مانع سرمایه‌گذاری آن‌ها می‌شود شاید بتوان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در شرایط اقتصادی ایران در دوران جمهوری اسلامی را بحران‌های سیاسی و به‌خصوص، رابطه با دیگر کشورهای جهان دانست. بحرانی که امروز نیز به قوت خود باقی است.
عدم حمایت قوانین محلی از حقوق تولیدکننده؛ می‌تواند پیشرفت و سرمایه‌گذاری را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد.
رشد اقتصادی علاوه بر مزیت‌هایی که دارد، می‌تواند باعث پیامدهایی نیز شود که در ادامه به دو مورد آن پرداختیم.
با توجه به افزایش رشد اقتصادی و افزایش تولید، آلودگی و سایر عوامل زیست محیطی ممکن است اتفاق بیوفتد و این تاثیر بر محیط زیست به گفته اقتصاد دانان با افزایش و رشد سریع اقتصادهای در حال توسعه می‌تواند انجام شود.
ممکن است که با افزایش رشد اقتصادی کشورها، افزایش نابرابری در درآمد ایجاد شود و افرادی که درگیر یا مرتبط با بخش تولیدکننده اقتصاد نیستند، عقب بمانند.
در این مقاله با مفهوم رشد اقتصادی، عوامل مؤثر بر آن و پیامدهای آن آشنا شدیم. نرخ رشد اقتصادی ازجمله مهم‌ترین شاخص‌های سنجش مالی یک کشور است. این شاخص اقتصادی به رفاه شهروندان گره‌خورده و می‌تواند آینه‌ای از وضعیت زندگی مردم باشد، هرچه نرخ رشد اقتصادی بیشتر باشد، سهم شهروندان از کیک اقتصاد نیز بزرگ‌تر خواهد.
شما دوستان عزیز برای درک بهتر مواردی که در این مقاله گفته شد، می‌توانید به ویدیوهای آموزشی دوره اقتصاد کلان مجموعه مراجعه نمایید و همچنین اگر سوالی در مورد مفاهیم موجود در این مقاله دارید می‌توانید از قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
برای آشنایی بیشتر با انواع مباحث موجود در اقتصاد کلان، پیشنهاد می‌کنیم مقالات زیر را هم مطالعه کنید.
رشد اقتصادی عبارت است از افزایش تولید کالاها و خدمات در یک اقتصاد.
افزایش کالاهای سرمایه‌ای، نیروی کار، فناوری و سرمایه انسانی همگی میتوانند به این فرآیند کمک کنند.
این مفهوم معمولاً با استفاده از برآوردهایی مانند تولید ناخالص داخلی، بر اساس افزایش ارزش بازار جمع شده کالاها و خدمات اضافی تولیدشده، اندازه‌گیری می‌شود.
لینک کوتاه: https://amoozesh-boors.com/i/cpv
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
نظرات :
M-soltani
1402-01-10راجب تاثیر پس انداز در رشد اقتصادی بیشتر توضیح بدید
مدیر وبسایت
1402-02-05عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، در بروزرسانی بعدی این مقاله، نقطه نظرات شما درنظر گرفته خواهد شد و به این مورد اشاره خواهد شد.
بهاره
1402-01-21سلام منظور از اصطلاح رشد نا متقارن اقتصادی چیه؟ مضر هست یا مفید؟
مدیر وبسایت
1402-02-10عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، به طور کلی، رشد اقتصادی نامتقارن به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن برخی از بخش‌های یک اقتصاد سریع‌تر یا کندتر از سایرین رشد می‌کنند، یا برخی از عوامل بر رشد اقتصادی متفاوت از بقیه تأثیر می‌گذارند.
کیارش
1402-01-26سلام وقت بخیر فرق کالاهای مصرفی و کالاهای سرمایه ای چیه؟
مدیر وبسایت
1402-02-14عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، افراد کالاهای سرمایه‌ای را به‌عنوان منابعی ایستا برای خلق دیگر کالاها خریداری می‌کنند، در حالی که کالاهای مصرفی به‌قصد مصرف مورد خریداری قرار می‌گیرند. برای مثال یک خودرو اگر برای استفاده شخصی خانوار مورد استفاده قرار گیرد، یک کالای مصرفی محسوب می‌شود.
مریم
1402-02-03سلام منظور از رشد اقتصادی بلند مدت چیه؟
مدیر وبسایت
1402-02-21عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، رشد اقتصادی بلندمدت افزایش ظرفیت تولیدی اقتصاد به دلیل افزایش عرضه کل بلندمدت است. نرخ رشد روند یا نرخ رشد نرخی است که در آن تولید می تواند به طور پایدار در یک دوره زمانی رشد کند.
SajadGhorbani
1402-03-18سلام آیا رشد اقتصادی و توسعه اقتصادی با هم تفاوت داره؟
مدیر وبسایت
1402-03-20عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، رشد اقتصادی به معنای افزایش درآمد واقعی ملی / تولید ملی است و توسعه اقتصادی به معنای بهبود کیفیت زندگی و استانداردهای زندگی است، به عنوان مثال. معیارهای سواد، امید به زندگی و مراقبت های بهداشتی.
RimaRahimi
1402-05-17سلام چه عواملی موجب رشد اقتصادی می‌شود؟
مدیر وبسایت
1402-05-18عرض سلام و احترام خدمت شما دوست عزیز، در متن مقاله به این مورد اشاره شد اما به صورت کلی میتوان به پنج مورد اشاره کرد. ۱. به‌کارگیری فناوری‌های جدید ۲. تقسیم کار و تخصصی شدن وظایف ۳. به‌کارگیری روش‌های جدید تولید ۴. افزایش نیروی کار ۵. کشف مواد اولیه‌ی جدید