کارل آیکان (Carl Icahn) یکی از موفق‌ترین چهره‌های وال استریت است. او در دهه 1980 به عنوان یک «غارتگر شرکتی» شناخته می‌شد که با استفاده از اوراق قرضه پرریسک (Junk Bonds) شرکت درکسل برنهام، سهم‌هایی در شرکتهای سهامی عام می‌خرید و به دنبال ایجاد تغییرات شدید در سبک مدیریت آنها بود. برخی شرکت‌ها حتی سعی می‌کردند با پرداخت مبلغی به آیکان، او را از این نوع «تصاحب تهاجمی» منصرف کنند.
در اواخر قرن بیستم، شهرت آیکان تغییر پیدا کرد و او به یک «سهامدار فعال» تبدیل شد. در آن دوران سرمایه گذارها با پیروی از آیکان، سهام شرکت‌هایی که وی به آنها علاقه نشان می‌داد را خریداری می‌کردند. افزایش قیمت سهام ناشی از این پدیده نیز به «اثر آیکان» (Icahn Lift) معروف شد. در ادامه به طور مفصل به زندگینامه و سبک سرمایه گذاری کارل آیکان می‌پردازیم.
کارل آیکان در 16 فوریه 1936 در محله کوئینز نیویورک به دنیا آمد. او تنها فرزند پدر و مادر معلمش بود. آیکان پس از اتمام تحصیل در دوره دبیرستان وارد دانشگاه پرینستون شد و در سال 1957 مدرک لیسانس فلسفه خود را دریافت کرد.
بعد از پرینستون، کارل برای تحصیل در رشته پزشکی وارد دانشگاه نیویورک شد، اما پس از دو سال انصراف داد و وارد ارتش آمریکا شد. پس از پایان خدمت، آیکان به عنوان کارگزار سهام در چندین شرکت فعالیت داشت تا اینکه به کمک وام 400 هزار دلاری عمویش، شرکت کارگزاری خود به نام «آیکان و شرکا» را تاسیس کرد.
آیکان طعم اولین پیروزی خود را در سال 1979 و با غلبه بر شرکت تپن چشید. او از طریق خرید سهام، به سرعت جایگاه مناسبی در هیئت مدیره پیدا کرد و با فروش این شرکت سازنده اجاق گاز، 3 میلیون دلار به جیب زد. مدتی بعد آیکان توجه خود را به سمت مارشال فیلدز و فیلیپس پترولیوم معطوف کرد و این بار نیز سود قابل توجهی به دست آورد؛ چرا که این شرکت‌ها برای فرار از تصاحب شدن توسط او، دست به هر کاری می‌زدند.
اولین هنرنمایی آیکان، تصاحب شرکت هواپیمایی ترنس ورلد ایرلاینز (TWA) در سال 1985 بود. آیکان با خرید چندین شرکت هواپیمایی کوچک‌تر، سطح فعالیت TWA را افزایش داد تا سودآوری آن را بالا ببرد. در سال 1988، او با برنامه 650 میلیون دلاری بازخرید سهام، شرکت را به بخش خصوصی برد و در نتیجه تقریبا تمام سرمایه گذاری 469 میلیون دلاری خود را پس گرفت. البته این اقدام، TWA را در 540 میلیون دلار بدهی غرق کرد. سپس طولی نکشید که ارزشمندترین مسیرهای پرواز این ایرلاین به رقبای تیز دندان فروخته شد و در نهایت، این شرکت تضعیف شده در سال 1992 اعلام ورشکستگی کرد. آیکان سال بعد از شرکتی ورشکسته با جیب پر خارج شد.
علاوه بر این، آیکان برای دریافت بدهی 190 میلیون دلاری خود از TWA، واچر بلیط دریافت کرد. اما چون نمی‌توانست آنها را از طریق آژانس‌های مسافرتی به فروش برساند، دست به تاسیس LowestFare.com زد و خودش به عرصه فروش واچر بلیط پا گذاشت.
آیکان به عنوان یک سرمایه گذار خلاف جریان (Contrarian Investor) می‌گوید: «فلسفه سرمایه گذاری من به طور کلی و با چند استثنا این است: خرید چیزی که هیچ‌کس آن را نمی‌خواهد.»
به نقل از اینوستوپدیا، آیکان سهام‌هایی را با نسبت قیمت به درآمد (P/E) پایین، یا ارزش دفتری (Book Value) بالاتر از قیمت بازار شناسایی می‌کند. سپس وی به شیوه‌ای که «تصاحب تهاجمی» (Hostile Takeover) توصیف می‌شود، بخش قابل توجهی از سهام این شرکت‌ها را می‌خرد. او در ادامه خواستار انتخاب یک هیئت مدیره کاملا جدید می‌شود یا برای افزایش ارزش سهام، واگذاری دارایی‌ها (Divestiture) را پیشنهاد می‌دهد. علاوه بر این، آیکان روی حقوق و پاداش مدیران تمرکز می‌کند و به طور کلی معتقد است که دستمزد بسیاری از مدیران ارشد به شدت غیرمنطقی بوده و با بازده سهامداران تناسبی ندارد.
پس از ماجرای ایرلاین TWA، آیکان تمرکز خود را روی بالا بردن قیمت سهام شرکت‌ها گذاشت. او با تحت فشار قرار دادن شرکت‌هایی که بخش قابل توجهی از سهامشان را خریده بوده، به فروش رسیدن دارایی‌های کم‌ارزش را هدف قرار می‌داد. استراتژی اصلی آیکان این بود که بخش بزرگی از سهام یک شرکت را می‌خرید و سپس به هنگام انتخابات سالانه هیئت مدیره، افراد خودش را کاندید می‌کرد. این کار باعث می‌شد تا مدیریت شرکت تحت فشار قرار بگیرد تا مطابق استراتژی او عمل کند. بد نیست بدانید برخی شرکت‌ها برای مقابله با تصاحب شدن توسط آیکان مبلغی که تحت عنوان «گرینمیل» (Greenmail) شناخته می‌شود را به او (یا زیردستان او) پرداخت می‌کردند.
آیکان همین استراتژی را برای کنترل شرکت هولدینگ USX به کار برد. وی هیئت مدیره را مجبور کرد تا بخش فولادسازی خود را جدا کنند و از طریق شرکت ماراتن اویل، روی تجارت نفت تمرکز کنند. نتیجه این کار، افزایش 28 درصدی قیمت هر دو سهام USX (برای شرکتهای زیرمجموعه استیل و نفت) در سال 1991 بود.
آیکان در نبرد بین سهام شرکتهای پنزویل (شرکت نفت پنزویل) و تکزاکو (شرکت نفت تگزاس) بر سر خرید شرکت گتی اویل نیز حضور داشت و بیش از 13 درصد از سهام تکزاکو را خرید، اما در کنترل هیئت مدیره شکست خورد. با این حال، پس از اتمام نبرد بین پنزویل و تکزاکو، قیمت سهام تکزاکو رشد بالایی داشت و آیکان توانست سود بالایی کسب کند.
پس از دهه هشتاد، کارل آیکان به دلیل نبردهای پرخطر با شرکت‌ها و مدیران آنها، در سر تیتر روزنامه‌ها قرار داشت. او با خرید سهام شرکتهای مختلف و درخواست تغییراتی که به اعتقاد وی ارزش آنها را بالا می‌برد، جایگاه خود را به عنوان یکی از قدرتمندترین و بانفوذترین سرمایه گذاران جهان تثبیت کرده بود.
یکی از مشهورترین نمونه‌های استراتژی آیکان، جنگ او با بیل آکمن بر سر شرکت مکمل‌های غذایی هربالایف بود. آکمن روی سقوط سهام هربالایف حساب باز کرده بود و ادعا می‌کرد این شرکت یک طرح هرمی غیرقانونی است. در مقابل، آیکان با خرید سهام هنگفتی از این شرکت، از مدل کسب و کار آن دفاع کرد. نبرد بین این دو غول دنیای سرمایه گذاری، به یکی از تماشایی‌ترین و محبوب‌ترین نبردهای شرکتی در سال‌های اخیر تبدیل شد و اوج آن، مناظره‌ای تلویزیونی با حضور آکمن و آیکان بود. قیمت سهام هربالایف پس از ورود آیکان به طرز چشمگیری افزایش یافت و این اتفاق، قدرت و نفوذ آیکان در دنیای تجارت، و همچنین توانایی او در انتخاب سهام برنده را به همه نشان داد.
نبرد دیگر آیکان که سر و صدای زیادی به پا کرد، به سال 2013 و شرکت دل مربوط می‌شود. او با خرید بخشی از سهام شرکت دل، کمپینی علیه پیشنهاد خصوصی سازی این شرکت که از طرف مایکل دل (مدیر عامل و سهامدار عمده شرکت دل) و شرکت سیلور لیک ارائه شده بود، راه انداخت. آیکان معتقد بود این کار، ارزش شرکت دل را کاهش خواهد داد. در واقع او معتقد بود مایکل دل با این کار قصد دارد مالکیت شرکت را با قیمتی ارزان‌تر به دست بیاورد و این قضیه به ضرر سهامداران شرکت است.
بنابراین آیکان که معتقد بود قیمت پیشنهادی کمتر از ارزش واقعی شرکت است و خواستار افزایش قیمت شد. در ادامه نبرد بین آیکان و مدیریت دل به یکی از داغ‌ترین نبردهای شرکتی سال تبدیل گردید و نشان داد که آیکان چطور می‌تواند بر سرنوشت معاملات بزرگ تاثیر بگذارد. او در نهایت شرکت دل را مجبور به افزایش قیمت پیشنهادی کرد، هر چند این افزایش چندان چشمگیر نبود.
آیکان در دهه 1990 شرکت آرجی‌آر نبیسکو را هدف گرفت. او 7.3 درصد از سهام این شرکت را خرید و سپس با یک جنگ نیابتی برای کنترل هیئت مدیره، هدف ایجاد شرکتهای کوچک‌تر را دنبال کرد. آیکان هرچند در این کار موفق نبود، اما به خاطر تلاش‌های خود توانست 100 میلیون دلار سود به دست آورد.
آیکان در سال 2006 تلاش کرد تا تایم وارنر را مجبور کند تا فعالیت‌هایش را به چهار شرکت جداگانه تبدیل نماید. با اینکه سهامداران بزرگ دیگر با او مخالف بودند، آیکان توانست دو عضو مستقل به هیئت مدیره‌ی تایم وارنر بفرستد که متعهد به کاهش هزینه‌های شرکت بودند. در نتیجه این اقدام، سود کلان دیگری نصیب آیکان شد.
در پاییز 2012، آیکان چشم به نتفلیکس دوخت. او طبق فلسفه خلاف جریان خود، وقتی قیمت سهام نتفلیکس به پایین‌ترین حد در 52 هفته گذشته رسیده بود، بیش از 10 درصد از سهام این شرکت را بلعید. در ادامه «اثر آیکان» باعث شد قیمت سهام 14 درصد افزایش پیدا کند. هیئت مدیره‌ی نتفلیکس نیز دست به دامان استراتژی دفاعی «طرح حقوق سهامداران» یا همان «قرص سمی» شد تا از تصاحب شدن شرکت توسط آیکان جلوگیری کند. آیکان در سال 2015 با سود 1.9 میلیارد دلاری از یک سرمایه گذاری 321 میلیون دلاری، از نتفلیکس خارج شد.
در فوریه 2022 کارل آیکان تنها 200 سهم از مک‌دونالد در اختیار داشت، ولی با این حال برای به چالش کشیدن استفاده این شرکت از گوشت خوک‌هایی که در قفس‌های بسیار کوچک و تنگ نگهداری می‌شوند، دو نفر را برای هیئت مدیره مک‌دونالد نامزد کرد. انگیزه اصلی آیکان، دخترش بود که در انجمن حمایت از حیوانات HSUS کار می‌کرد. مک‌دونالد در پاسخ گفت که آیکان خواستار تعهدات جدیدی برای حذف کامل قفس‌های نگهداری خوک‌های حامله شده است، اما این درخواست «با استانداردهای دامپزشکی رایج در صنعت بزرگ تولید گوشت مغایرت دارد و به تلاش ما برای ارائه محصولات با کیفیت و ارزان‌قیمت به مشتریان آسیب خواهد زد.»
در آوریل 2022، آیکان با متهم کردن مک‌دونالد به «ناکامی در حذف قفس‌های نگهداری بی‌رحمانه از زنجیره تامین خود» از سهامداران، به ویژه سرمایه گذاران بزرگ متمرکز بر مسائل راهبردی زیست محیطی، اجتماعی و شرکتی (ESG)، خواست تا از نامزدهای او برای هیئت مدیره حمایت کنند. در حالی که آیکان ممکن است بگوید این کار را از روی دلسوزی انجام داده، برخی افراد می‌گویند این کمپین در اصل بهانه‌ای برای ورود به هیئت مدیره مک‌دونالد و کنترل این شرکت است.
کارل آیکان، دو ابزار قدرتمند در اختیار دارد: صندوق سرمایه گذاری ریسک‌پذیر «آیکان کپیتال» و شرکت هلدینگ «آیکان اینترپرایزز». آیکان کپیتال با چنگ و دندان به دنبال تصاحب سهام شرکتهای بورسی است و برای افزایش ارزش آنها، طوفانی از تغییرات را پیشنهاد می‌دهد. این صندوق به خاطر رویکردهای تهاجمی و جنجالی مشهور شده و لقب یکی از قدرتمندترین‌های صندوق های پوشش ریسک در جهان را یدک می‌کشد.
شرکت هلدینگ آیکان اینترپرایزز، دارای یک سبد سرمایه گذاری متنوع در انرژی، املاک، زمین‌های کشاورزی و خودروسازی است که دسترسی آیکان به صنایع مختلف را امکان پذیر می‌کند. ساختار این شرکت هلدینگ، دست آیکان را برای خرید سهام شرکتهای مختلف باز می‌گذارد و به او این امکان را می‌دهد تا با به کمک تخصص و قدرت مالی‌اش، ارزش را بالا ببرد و سود سهامداران را بیشتر کند.
به نقل از بلومبرگ، شرکت «هیندنبورگ ریسرچ»، به هدایت نات اندرسون ۳۸ ساله، آیکان را به اشتباهات پرهزینه و حتی سوء مدیریت آشکار متهم کرده و در نتیجه، حفره‌ا‌ی چند میلیارد دلاری در ثروت آیکان ایجاد شده است. آیکان نیز در یک مصاحبه ۹۰ دقیقه‌ای با بلومبرگ، از پرداختن به هیندنبورگ و گزارش آن طفره رفت، ولی حداقل به یک اشتباه خود اعتراف کرد؛
آیکان می‌گوید به خاطر سوار شدن بر موج سقوط اشتباه بزرگی مرتکب شده و درسش را گرفته است. او اکنون به استراتژی قدیمی خود، یعنی ایجاد تغییر در شرکت‌هایی که در آنها سرمایه گذاری کرده، بازگشته و می‌گوید:«از کاری که واقعا در آن بی‌نظیرم، دور شدم. می‌توانستم خیلی پولدارتر باشم».
پیش از انتشار گزارش هیندنبورگ، کارل آیکان ثروتی معادل ۲۵ میلیارد دلار داشت، اما طبق گزارش فوربز، اکنون (آذر 1402) حدودا 5 میلیارد دلار از آن باقی مانده است. هیندنبورگ حدس می‌زند که وام‌های سنگین به ضمانت سهام وی، پشتوانه سرمایه گذاری آیکان در صندوق‌های خصوصی بوده‌اند. با این حال آیکان حاضر نشد درباره‌ی ثروتش، صندوق‌های خصوصی یا وام‌های با پشتوانه سهام صحبت کند. البته دردسرهای آیکان فقط به گزارش هیندنبورگ ختم نمی‌شوند؛ آیکان اینترپرایزز مدتی پیش اعلام کرد که دادستانی فدرال منطقه جنوب نیویورک (SDNY)، مشغول بررسی اتهامات هیندنبورگ است.
کارل آیکان با در اختیار داشتن ۸۴٪ از سهام آیکان اینترپرایزز، سپری مستحکم در برابر معاملات فروش (Short Selling) ساخته است. در حال حاضر، تنها حدود ۱۰۰ هزار سهم از این شرکت برای قرض گرفتن و فروش (Shorting) موجود است که افرادی که قصد انجام چنین معامله‌ای داشته باشند، ریسک و هزینه بسیار بالایی متحمل خواهند شد.
البته آیکان صرفا به داشتن سپری متشکل از 84 درصد از سهام بسنده نکرده و یک سلاح مبارزه نیز دارد: خرید مجدد سهام تا سقف ۵۰۰ میلیون دلار. البته این سلاح اگر سریع مورد استفاده قرار بگیرد، می‌تواند به طور موثری سهام در دسترس شورت کنندگان را کم کند و قیمت را بالا ببرد، در غیر این صورت ممکن است تاثیر کافی نداشته باشد. به یاد داشته باشید که شورت کنندگان عادت دارند پس از کسب موفقیت، به سرعت سود خود را بردارند و از بازار خارج شوند. بنابراین، اگر آیکان بتواند سریع‌تر از آنها عمل کند، شانس پیروزی‌اش افزایش می‌یابد.
این نبرد نفس‌گیر تازه آغاز شده است. باید منتظر ماند و دید که آیا آیکان، با سپر سهام 84 درصدی و سلاح بازخرید 500 میلیون دلاری، می‌تواند طوفان فروش را آرام کند یا اینکه مجبور به عقب‌نشینی خواهد شد.
عده‌ای کارل آیکان را غارتگر شرکتی می‌دانند، عده‌ای دیگر وی را تهدیدی برای هیئت‌مدیره‌های بی‌کفایت و یک نوع اثر مثبت تلقی می‌کنند. با این حال می‌توان گفت که فلسفه و استراتژی وی از زمانی که یک کارگزار معمولی بوده، تا وقتی که به یکی از بازیگران قدرتمند وال استریت تبدیل شده، چندان تغییر نکرده است.
البته آیکان تنها غارتگر دنیای بورس نیست و سرمایه گذارانی مانند تی. بون پیکنز و سائول استاینبرگ نیز از تاکتیک‌های تهاجمی مشابهی برای تصاحب شرکتهای کم‌ارزش استفاده می‌کردند. ثروت آیکان نتیجه سودهای معاملات قدیمی و مهمتر از آن، مدیون خلاقیت او در تاسیس شرکت سرمایه گذاری آیکان اینترپرایزز بوده است. این ابزار سرمایه گذاری قدرتمند، اقدامات جسورانه آیکان برای خرید بخش بزرگی از سهام شرکت‌ها را امکان پذیر می‌کند.
البته تمام افراد سرمایه اولیه آیکان را برای استفاده از این سبک تهاجمی ندارند و ساختار بورس ایران نیز متفاوت از بورس آمریکاست. با این حال پتانسیل کسب سود از بازار سهام ایران بسیار بالاست به طوری که می‌توان با استفاده از سرمایه گذاری ارزشی یعنی خرید سهم‌هایی که ارزش ذاتی بالا دارند ولی با قیمت کمتری در بازار معامله می‌شوند، بازدهی بالایی به دست آورد. در صورت نیاز می‌توانید از سینگال بورس تهران که شامل چنین سهم‌های با ارزشی است به همراه زمان دقیق خرید و فروش استفاده کنید.
پیشنهاد می‌کنیم جهت آشنایی بیشتر با زندگی نامه سایر سرمایه گذاران موفق از مقالات زیر استفاده کنید.
کارل آیکان یک سرمایه گذار مشهور است که بیشتر روی خرید سهام ارزان اما دارای پتانسیل تمرکز می‌کند. وی پس از خرید سهام معمولا سعی می‌کند ساختار هیئت مدیره را تغییر داده و قیمت سهام را افزایش دهد.
کارل آیکان به‌جای دنبال کردن هیاهوی جمعیت، به دنبال سهم‌هایی می‌گردد که کسی به آنها اهمیت نمی‌دهد؛ سهم‌هایی که ارزش ذاتی شان از قیمت بازار کمتر است. به عبارتی دیگر، آیکان در بازار بورس به دنبال گنج‌های پنهانی است که بقیه از آن غافل‌اند.
طبق آخرین آمار وب سایت فوربز در آذر 1402، ثروت فعلی آقای آیکان معادل 5 میلیارد دلار است.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
