رکود اقتصادی (Recession) شرایطی است که در آن شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) و افزایش بیکاری هستیم. برای سرمایه گذاری در رکود می‌توان از سهام شرکت‌های مصرفی همچون مواد غذایی، سهام شرکت‌های بنیادی با سود نقدی بالا، طلا و در برخی مواقع مسکن استفاده کرد.
رکود، بخشی از چرخه تجاری است اما متاسفانه در طی آن ممکن است بسیاری از افراد شغل خود را از دست بدهند. به همین دلیل امروز به روشهای مناسب سرمایه گذاری در دوران رکود خواهیم پرداخت تا افراد بتوانند در درجه اول ارزش سرمایه خود را حفظ کنند و در درجه دوم، بازدهی به دست بیاورند.
نکته مهمی که پیش از شروع بحث باید به آن اشاره کنیم این است که به دلیل اقدامات دولت و سیاست‌گذاران، برخی اوقات بدون کاهش رشد GDP، بازارهای مالی ایران به رکود وارد می‌شوند. یعنی میزان خرید و فروش در آنها کاهش یافته و قیمت‌ها ثابت می‌مانند. در ادامه شرایط بازارها در هر دو حالت و نحوه سرمایه گذاری را آموزش خواهیم داد.
در اغلب کشورهای جهان، بخشی از پرتفوی سرمایه گذاری افراد در دوران رکود به پول نقد اختصاص داده می‌شود چون در صورت کاهش شدید سایر دارایی‌ها، سرمایه‌گذار آسیب کمتری می‌بیند. پس به طور کلی، می‌توان گفت که نگهداری بخشی از سرمایه در قالب پول نقد می‌تواند مفید باشد. اما در شرایط ایران امروز و با نرخ تورم بالا انجام این کار به هیچ وقت عاقلانه نیست. چراکه اکنون تورم در حدود بازه ۴۰٪ و نرخ بهره بانکی در حدود ۲۰٪ است. بنابراین اگر این دو عدد را یکدیگر کسر کنیم به بازه منفی ۲۰٪ خواهیم رسید. طبیعی که این نرخ بازدهی منفی، کاهش ارزش سرمایه را در پی خواهد داشت.
نکته مهمی که باید به آن دقت کنید این است که اگر شرایط رکود منجر به سقوط سایر بازارهای مالی یا رشد بسیار کم آنها شود، می‌توانید بخشی از سرمایه خود را در صندوق‌های درآمد ثابت که سودی ثابت و اندکی بیشتر از سپرده‌های بانکی پرداخت می‌کنند، قرار دهید.
بازار داخلی ارزها در ایران به شدت تحت تاثیر کنترل‌های دولت و خبردرمانی است. در واقع، دلار جز دارایی‌های مالی است که دولت سعی در ثابت نگه داشتن قیمت آن دارد. علاوه بر این، محدودیت‌های حجم خرید و فروش نیز باعث شده که بازار دلار نسبتا در رکود باشد. به دلایل مذکور و احتمال اقدامات بیشتر دولت در آینده نسبت به دلار، سرمایه گذاری در دلار پیشنهاد نمی‌شود. البته سرمایه‌گذاران میتوانند در صورت نیاز، بخش کوچکی از پرتفوی سرمایه گذاری خود را به آن اختصاص دهند.
در دوران رکود، سرمایه گذاری در طلا یکی از گزینه‌های مطلوب به شمار می‌آید. البته در دوران رکود اقتصادی، ارزش تمام دارایی‌های مالی از املاک گرفته تا سهام کاهش می‌یابد. با این حال، افراد باید از یک سرمایه گذاری قوی برخوردار باشند تا به مجدد بروز اولین نشانه‌های بهبود اقتصادی، بازدهی بالایی به دست آورند. طلا در اغلب رکودهای پیشین در جهان، بازدهی مثبت خود را حفظ کرده است اما به هر حال در صورت کاهش شدید نرخ بهره بانکی، قیمت طلای جهانی نیز کاهش خواهد یافت. به آمار زیر در این زمینه دقت کنید:
گرچه موضوع افزایش قیمت طلا در دوران رکود همیشه صادق نیست اما با استفاده از علم اقتصاد کلان می‌توان زمان پایان دوران رکود و شروع دوران رونق اقتصادی را پیشبینی کرد و با سرمایه گذاری در طلا در انتهای دوران رکود، منتظر کسب بازدهی در زمان رونق بود.
در دوران رکود اقتصادی، سهام و سایر اوراق بهادار نیز دچار افول می‌شوند اما سرمایه‌گذاران میتوانند با به کارگیری نکاتی که در ادامه ذکر می‌کنیم، ارزش سرمایه خود را حفظ کرده و حتی بازدهی نیز به دست بیاورند.
۱- در سهام تدافعی و کالاهای مصرفی، سرمایه گذاری کنید.
در دوران رکود اقتصادی، مردم همچنان به مصرف مواد غذایی، دارو، محصولات بهداشتی و تجهیزات پزشکی نیاز خواهند داشت. به همین دلیل در حالی که سایر صنایع بورسی با افت قیمت مواجه می‌شوند، شرکتهایی که مواد غذایی و سایر مایحتاج اولیه خانوارها را به فروش می‌رسانند، درآمد خود را حفظ می‌کنند. به این نوع از سهام‌ها، سهام تدافعی گفته می‌شود. چون حتی در شرایط رکود اقتصادی میتوانند انعطاف‌پذیر باقی بمانند.
۲- سهام شرکتهایی که از نظر بنیادی، قوی هستند را انتخاب کنید.
سهام بنیادی، دوام بیشتری در دوران رکود دارند. در این راستا برای انتخاب سهام باید ضریب بتا پایین و بازدهی بالای سهام را در نظر بگیرید. شرکتی که سود عملیاتی بالایی داشته و توانسته است در بازه‌های زمانی متعدد این سود را تکرار کند، حساسیت کمتری نسبت به رکود اقتصادی خواهد داشت. علاوه بر این باید از شرکتهایی با میزان بدهی بالا اجتناب کنید، چراکه این شرکت‌ها در صورت کاهش درآمد و جریان نقدی، در پرداخت بدهی‌های خود و سودسازی برای سرمایه‌گذاران با مشکلات جدی رو‌به‌رو خواهند شد.
در صورتی که تخصص یا زمان کافی برای تحلیل بنیادی سهام را در اختیار ندارید، می‌توانید از تحلیل‌های به‌روز و جامع انجمن خبرگان استفاده کنید. این تحلیل‌ها با توجه به معیارهای بنیادی و اقتصادی تاثیرگذار بر شرکت‌ها و به منظور انتخاب سهام و بهبود پرتفوی بورسی در اختیار علاقه‌مندان قرار داده می‌شوند.
۳- سهام شرکتهایی را نگهداری کنید که سود نقدی خوبی پرداخت می‌کنند.
اگر در دوران رکود اقتصادی، قصد نگهداری از سهام‌های خود را دارید، بهتر است سهام شرکتهایی که از نظر جریان نقدی وضعیت مناسبی دارند را نگهداری کنید. سهام این شرکت‌ها نسبت به شرکتهایی با جریان نقدی ضعیف، قابلیت بهتری برای دوام در دوران رکود دارند. علاوه بر این، این شرکت‌ها سود نقدی (DPS) مناسبی پرداخت می‌کنند که میتوانند بازدهی سرمایه‌گذاری شما را نسبتا بالا نگه دارند. اگر وضعیت بنیادی شرکت در سطح عالی باشد، این احتمال وجود دارد که با وجود کاهش قیمت سهام همچنان سود نقدی مناسبی دریافت کنید.
۴- بخشی از پرتفوی خود را به اوراق قرضه اختصاص دهید.
در اغلب کشورهای جهان که میزان نرخ بهره بانکی بیشتر از نرخ تورم است، سرمایه‌گذاران بخشی از پرتفوی خود را به اوراق قرضه اختصاص می‌دهند. این اوراق کم ریسک هستند و فرد در نهایت بازدهی مشخصی را دریافت خواهد کرد. ذکر یک نکته در خصوص اوراق قرضه در ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان ضروری است.
دولت‌ها اغلب در شرایط رکود اقتصادی که میزان مصرف و تولید به شدت کاهش یافته، سعی می‌کنند با کاهش نرخ بهره، خرج کردن پول برای مصرف‌کنندگان و تولید بیشتر برای تولیدکنندگان را جذاب‌تر کنند. اگر در شرایط رکودی این چنینی، نرخ تورم کمتر از نرخ بهره باشد، سرمایه گذاری در اوراق قرضه یا اوراق بدهی قابل قبول است اما وضعیت ایران در این زمینه متفاوت است. همان طور که پیشتر اشاره شد، به دلیل منفی بودن نرخ بهره واقعی، سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی یا اوراق درآمد ثابت به دلیل منفی بودن، پیشنهاد نمی‌شود.
دوران رکود نیز می‌تواند تاثیری منفی بر بازار مسکن داشته باشد اما دقت داشته باشید که زمین و ساختمان در ایران جز دارایی‌های هستند که معمولا قیمت آنها کاهش پیدا نمی‌کند. بنابراین از این نظر، ریسکی سرمایه‌گذار را تهدید نمی‌کند.
با این وجود، رکود اقتصادی می‌تواند در خرید و فروش ملک نیز رکود ایجاد کند. در واقع، ممکن است افراد املاک خود را با قیمتهای بالا برای فروش قرار دهند اما خریداری وجود نداشته باشد. بنابراین سرمایه‌گذاران این بازار باید خواب سرمایه را در نظر داشته باشند. از طرف دیگر، سرمایه‌گذاران میتوانند با خرید ساختمان‌هایی که در محله‌های لوکس نیستند و یا متراژ کمتری دارند (= تقاضای بیشتری برای آنها وجود دارد) و اجاره دادن آنها، درآمد به دست بیاورند.
پاندمی کرونا در آمریکا منجر به ظهور کوتاه‌ترین رکود اقتصادی در جهان طی فقط ۲ ماه شد. با این وجود، همیشه این احتمال وجود دارد که آمریکا یا ایران وارد رکود اقتصادی شوند. بنابراین بهتر است برای حفظ سرمایه خود و کسب سود در دوره بهبودِ پس از رکود، استراتژی مناسبی داشته باشید.
برای استفاده کردن بهینه از شرایط رکود اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بورس می‌توانید از استراتژی‌های زیر استفاده کنید:
۱- روش میانگین هزینه دلاری
میانگین هزینه دلاری (DCA) روشی است که با استفاده از آن سرمایه‌گذاران میتوانند در فواصل زمانی مشخصی، مبلغ ثابتی را به خرید سهام اختصاص دهند. به عنوان مثال، اگر شخصی، ماهیانه ۱۰۰ دلار به خرید سهام «اپل» اختصاص دهد و در شرایطی که بازار به علت رکود اقتصادی در حالت نزول است، این عادت را ادامه دهد، در پایان سیکل دوره رکود، سهام بسیاری خریداری کرده و میانگین خرید خود را کاهش داده است. در این شرایط با شروع موج صعودی، فرد برای رسیدن به بازدهی به زمان کمتری نیاز خواهد داشت.
دقت داشته باشید که استفاده از این روش تنها در سرمایه گذاری‌های بلندمدت با تسلط به مدیریت ریسک و قدرت تحلیل شرایط اقتصادی می‌تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.
۲- تنوع‌بخشی
تنوع بخشیدن به پرتفوی سرمایه گذاری یکی از روشهای کاهش ریسک در دوران رکود اقتصادی است. البته لازم نیست همه انواع دارایی‌های مالی را در پرتفوی خود داشته باشید. کافی است چند سهام تدافعی و بنیادی و طلا را در پرتفوی خود قرار دهید.
برای برخورداری از یک سرمایه‌گذاری مناسب در دوران رکود، باید ابتدا شرایط مهم ایجاد‌کننده رکود اقتصادی در ایران را بررسی کنیم. رکود اقتصادی فرآیندی است که با کاهش ۲ دوره پیاپی ۳ ماهه در شاخص GDP، مشخص می‌شود. اما طبق آخرین آمار بانک جهانی در خصوص ایران (بهار 2024)، رشد واقعی تولید ناخالص داخلی به ۵٪ رسیده است. بنابراین ایران از رکود اقتصادی سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ که شاخص تولید ناخالص داخلی، در بازه منفی بود، نجات یافته است.
با این حال، میزان تورم همچنان در سطح بالایی (محدوده ۴۰٪) قرار دارد و زندگی مردم از نظر معیشتی با مشکلات فراوانی رو‌به‌رو است. از این دیدگاه، بهترین راه سرمایه گذاری در شرایط فعلی استفاده از انواع دارایی‌های ضد تورم، همچون طلا و مسکن است. البته اگر افراد بتوانند شخصا شرایط اقتصادی را با توجه به متغیرهای اقتصاد کلان تفسیر کنند، میتوانند بهترین بازار و بهترین زمان ورود سرمایه به آن را به راحتی شناسایی کنند. از آنجایی که ممکن است ایران دچار رکود اقتصادی یا رکود تورمی شود، بهتر است که تمام آحاد جامعه به منظور انجام سرمایه‌گذاری‌های موفق در تمام بازارهای مالی (طلا، سهام، ارز، ملک، خودرو) با علم اقتصاد آشنا شوند.
بنابراین می‌توان گفت، راه پول درآوردن در شرایط بد اقتصادی:
به منظور شناسایی بازارهای مالی مناسب برای سرمایه گذاری در شرایط متغیر اقتصادی است. در دوره جامع رشد اقتصادی با متد SMI، سرمایه گذاری در طلا، متناسب با شرایط اقتصادی ایران آموزش داده می‌شود. علاوه بر این، داده‌های اقتصاد کلان به منظور استفاده در تحلیل‌های مرتبط با سرمایه گذاری به زبان ساده آموزش داده می‌شوند. در نهایت، تکنیک‌های کسب درآمد بالا از مشاغل آموزش داده می‌شوند تا افراد بتوانند با کمک هر سه ابزار، بیشترین ثروت در هر شرایط اقتصادی به دست بیاورند.
بازارهای مالی همگام با سیکل‌های تجاری دچار فراز و نشیب شده و هرگز در یک خط مستقیم رو به بالا یا پایین حرکت نمی‌کنند. دوران رکود، بخشی از سیکل تجاری (انبساط، اوج، انقباض، افول) هستند. در واقع صعودها دوره انبساط اقتصاد و نزول‌ها دوران انقباض اقتصادی به شمار می‌آیند.
زمانی که در دو فصل متوالی، رشد اقتصادی منفی داشته باشیم، به این دوره‌های انقباضی رکود گفته می‌شود. در نهایت در پایین‌ترین نقطه نمودار سیکل تجاری، اقتصاددانان و سرمایه‌گذاران انتظار دوران بهبود یا ریکاوری را دارند. بنابراین سرمایه‌گذاری کردن در دوران رکود به شما کمک می‌کند که دارایی‌های مالی را با قیمت پایین خریداری کرده و به منظور کسب بازدهی از آنها در دوران بهبود و انبساط نگهداری کنید. بنابراین می‌توان گفت:
در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که تورم می‌تواند ارزش پول نقد شما را در گذر زمان کمتر کند.
در این قسمت به بررسی انواع روشهای سرمایه گذاری در دوران رکود اقتصادی پرداخته و دانستیم که اگر بازه زمانی سرمایه گذاری اشخاص، بلندمدت باشد میتوانند با تکنیک‌هایی همچون خرید سهام تدافعی، نگهداری سهام شرکت‌های بنیادی و ... پرتفوی سرمایه گذاری خود را از آسیب‌های شدید حفظ کرده و با تشخیص زمان اتمام دوران رکود و شروع دوران رونق اقتصادی، بیشترین بازدهی را از پرتفوی خود به دست بیاورند. در صورت نیاز به مشاوره سرمایه‌گذاری با توجه به سطح ریسک‌پذیری شخصی، میزان سرمایه و شرایط اقتصادی فعلی به این قسمت مراجعه کنید.
جهت آشنایی با سایر موضوعات مربوط به سرمایه‌گذاری از مقالات زیر استفاده کنید.
سرمایه گذاری در طلا و سهام تدافعی در بورس میتوانند گزینه‌های مطلوبی برای حفظ ارزش پول باشند.
بهترین سرمایه گذاری در رکود اقتصادی، طلا و سهام‌هایی هستند که از نظر بنیادی ارزش بالایی داشته و سود نقدی مناسبی پرداخت می‌کنند.
بدترین سرمایه گذاری در رکود اقتصادی، خرید سهام رشدی و سهام شرکتهایی که از نظر بنیادی ارزش پایین و بدهی‌های بالایی دارند.
بله. رکود اقتصادی می‌تواند شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد چون قیمت دارایی‌هایی همچون املاک و سهام کاهش یافته و سرمایه‌گذاری در آنها موجب بازدهی افراد در دوران رونق اقتصادی خواهد شد.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
