جهت خرید پسته از بورس کالا می‌توان از بازار آتی استفاده کرد. در معاملات آتی پسته، امکان خرید و فروش پسته بدون نیاز به پرداخت کل ارزش قرارداد (برای خریدار) و بدون نیاز به مالکیت پسته (برای فروشنده) وجود دارد. به عبارت دیگر معاملات آتی دوطرفه هستند و امکان کسب بازدهی را چه در زمان افزایش قیمت و چه در زمان کاهش قیمت فراهم می‌کنند. در قسمت قبلی نحوه خرید پسته از بورس کالا را با استفاده از خرید و فروش گواهی سپرده کالایی پسته آموزش دادیم. در این قسمت راهنمای جامع قرارداد آتی پسته در بورس کالا را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
قرارداد آتی پسته، قراردادی است که بر اساس آن فروشنده پسته متعهد می‌شود در تاریخ مشخصی در آینده، مقدار معینی از پسته را با قیمت توافق شده در زمان حال به فروش برساند و خریدار نیز متعهد می‌شود، پسته را با همان مشخصات خریداری کند.
عمده معامله‌گران آتی، صرفا از خرید و فروش قراردادهای آتی پسته به کسب سود پرداخته و وارد فرآیند تسویه و تحویل فیزیکی پسته نمی‌شوند.
نماد پسته در معاملات آتی با حروف «PS» نشان داده می‌شود. چهار رقم بعدی به ترتیب نماد اختصاری ماه و سال قرارداد هستند. برای مثال نماد «PS0702» قرارداد آتی پسته با تاریخ سررسید مهر ۱۴۰۲ را نشان می‌دهد.
۱- کشاورزان یا تولیدکنندگان
کشاورزان می‌توانند با استفاده از قرارداد آتی، ریسک کاهش قیمت پسته در زمان برداشت آن را کمتر کنند.
۲- مصرف کنندگان یا صادرکنندگان
صادرکنندگان در صورتی که نگران افزایش قیمت پسته در آینده باشند، می‌توانند با استفاده از قرارداد آتی پسته در قیمت کنونی، این ریسک را کاهش دهند.
۳- نوسان‌گیران
معامله‌گران یا نوسان‌گیران می‌توانند با علم کافی و پیشبینی قیمت پسته در آینده، به انجام قراردادهای دوطرفه آتی پرداخته و از این طریق بازدهی به دست بیاورند.
قرارداد آتی پسته بدین صورت انجام می‌شود که خریدار و فروشنده در زمان حال بدون نیاز به پرداخت کل ارزش قرارداد (خریدار) و بدون نیاز به دارا بودن پسته (فروشنده)، بر سر قیمت مشخصی جهت خرید و فروش پسته در تاریخ سررسید توافق می‌کنند.
اجازه دهید با یک مثال ساده نحوه عملکرد قرارداد آتی پسته را توضیح دهیم. فرض کنید خریدار و فروشنده توافق می‌کنند در سال آینده، مقدار ۱۰۰ کیلوگرم پسته را با قیمت ۹۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلو را خرید و فروش کنند. خریدار بدون نیاز به پرداخت کل وجه (۹۰ میلیون تومان) و تنها با پرداخت مبلغ ناچیزی (درصد کوچکی از ارزش قرارداد)، قرارداد آتی پسته را خریداری می‌کند. از طرف دیگر فروشنده قرارداد بدون الزام به مالکیت پسته، در طرف دیگر این قرارداد قرار می‌گیرد.
حال این قرارداد می‌تواند قبل از تاریخ سررسید بسته شود و یا اینکه در موعد سررسید وارد مرحله تحویل و دریافت فیزیکی شود. در چنین مواقعی، فروشنده قرارداد بایستی گواهی سپرده کالایی پسته را به اندازه قرارداد خریداری کرده تا به واسطه آن فرآیند تسویه قرارداد را انجام دهد.
اگر در موعد سررسید، قیمت پسته بیشتر از ۹۰۰ هزار تومان شده باشد، خریدار سود کرده و فروشنده متضرر خواهد شد. البته در نهایت هدف فروشنده از این قرارداد که رهایی از ریسک کاهش قیمت پسته در آینده بوده، عملی شده است.
منظور از موقعیت تعهدی خرید پسته، تعهد به خرید پسته در تاریخ سررسید (با توجه به مشخصات قرارداد) است. این موقعیت از نوع موقعیت‌های باز به شمار آمده و معامله‌گر می‌تواند قبل از تاریخ سررسید با اخذ موقعیت معکوس (موقعیت تعهدی فروش) اقدام به بستن آن کند.
موقعیت تعهدی فروش پسته نیز موقعیت بازی است که تعهد فروش پسته در تاریخ سررسید را نشان داده و معامله‌گر می‌تواند با اخذ موقعیت خرید، اقدام به بستن آن کند.
سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز، نشان‌دهنده حداکثر موقعیت‌های تعهدی بازی است که یک معامله‌گر حقیقی یا حقوقی می‌تواند داشته باشد.
۱- وجه تضمین اولیه
از آنجایی که تسویه قرارداد آتی در آینده است هر یک از طرفین باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه پرداخت کنند تا بورس از تعهد آنها به قرارداد مطمئن شود. فرمول وجه تضمین اولیه در شکل زیر نشان داده شده است.
در صورت نوسانات قیمت دارایی پایه قرارداد آتی (در اینجا قیمت پسته) عدد حاصل از این فرمول دوباره محاسبه شده و عدد جدید پس از دو روز کاری اعمال می‌شود.
۲- حداقل وجه تضمین
حداقل وجه تضمین، درصدی از وجه تضمین اولیه است و در صورتی که (در اثر معاملات مشتری) مقدار آن کمتر از میزان مشخص شده در قرارداد آتی شود اتاق پایاپای برای آن مشتری، اخطاریه افزایش وجه تضمین صادر می‌کند.
در حال حاضر اندازه هر قرارداد آتی پسته بادامی در بورس معادل ۱۰ کیلوگرم پسته است.
دامنه نوسان قرارداد آتی پسته معادل مثبت و منفی ۵٪ قیمت تسویه روز کاری قبل است.
حداکثر حجم سفارش هر قرارداد آتی پسته ۲۵ قرارداد (معادل ۲۵۰ کیلوگرم) است.
حداقل تغییر قیمت سفارش در قرارداد آتی پسته معادل ۱۰۰ ریال برای هر کیلوگرم (معادل ۱۰۰۰ ریال در هر قرارداد) است.
جهت مشاهده تابلوی معاملات قرارداد آتی پسته به بخش تابلوی معاملات بورس کالا مراجعه کرده و سربرگ «آتی» را انتخاب کنید.
دقت داشته باشید در صورتی که قرارداد آتی پسته‌ای فعال نباشد، اطلاعاتی مربوط به گروه پسته مشاهده نخواهید کرد.
۱- اهرم مالی
در معاملات آتی پسته، معامله‌گران می‌توانند با پرداخت مبلغ ناچیزی از کل ارزش قرارداد، وارد یک قرارداد آتی پسته شوند.
۲- پوشش ریسک
پوشش ریسک به معنای به حداقل رساندن یا از بین بردن ریسک نوسانات قیمت یک دارایی در آینده است. برای مثال کشاورزی را در نظر بگیرید که قصد برداشت محصول خود در سال آینده را دارد. این کشاورز پیشبینی می‌کند که به هنگام برداشت محصول، قیمت پسته کمتر از زمان حال خواهد شد. بنابراین با وارد شدن به یک قرارداد آتی پسته با قیمت کنونی و سررسید یکساله، ریسک ناشی از کاهش قیمت پسته در سال آینده را پوشش خواهد داد. بدین ترتیب در زمان سررسید قرارداد، کشاورز می‌تواند کالای خود را به قیمت سال گذشته به فروش برساند.
۳- دوطرفه بودن
دوطرفه بودن قرارداد آتی پسته بدین معنا است که معامله‌گران می‌توانند:
۴- نقدشوندگی نسبتا مناسب
از آنجایی که نیازی نیست فروشندگان قرارداد آتی، مقدار پسته مشخص شده در قرارداد را در مالکیت خود داشته باشند، تعداد معاملات خرید و فروش در این بازار به علت کسب سود از نوسانات قیمت بیشتر خواهد شد و همین موضوع نقدشوندگی قرارداد آتی پسته را بیشتر می‌کند. البته فروشندگان می‌توانند در صورت نیاز به تحویل پسته، گواهی سپرده کالایی پسته را از بورس خریداری کرده و وارد فرآیند تحویل آن به خریدار شوند.
۵- کشف نرخ عادلانه
فرآیند عرضه و تقاضا در حجم بالایی از معاملات منجر به کشف قیمت عادلانه پسته خواهد شد.
از دیگر مزایای قرارداد آتی پسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در صورتی که معامله‌گران قصد ورود به فرآیند تحویل فیزیکی پسته را داشته باشند، بایستی کارمزد مربوط به تسویه و تحویل را نیز بپردازند.
اغلب معامله‌گران آتی وارد فرآیند تحویل فیزیکی کالا نمی‌شوند. با این حال در صورت نیاز به تحویل فیزیکی باید کارگزار خود را (چه در سمت فروش باشید و چه در سمت خرید) مطلع کنید. در آخرین روز معاملاتی ساعت ۱۵، معاملات به پایان می‌رسد و خریدار و فروشنده ۱۵ دقیقه فرصت دارند، تا از طریق فرم اعلام آمادگی تحویل یا سامانه‌های معاملاتی برخط، آمادگی خود را برای تحویل قرارداد پسته به کارگزاری اعلام کنند.
در صورت عدم ارائه این فرم و ثبت آن در سامانه معاملاتی کارگزاری، موقعیت‌های مشتری با کسر جریمه و بر اساس آخرین قیمت تسویه نهایی، تسویه نقدی خواهد شد.
از ساعت ۱۵ تا ۱۵:۱۵؛
البته بهتر است کار را به ۱۵ دقیقه پایانی موکول نکرده و از قبل اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهید.
جریمه نکول قراردادهای آتی پسته، معادل یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی است که به نفع مشتری طرف مقابل از مشتری نکول کننده کسر می‌شود.
نکول قراردادها شامل موارد زیر می‌شود:
تمامی مواردی که منجر به جریمه می‌شوند، نوعی تاخیر زمانی در تسویه قرارداد به وجود می‌آورند. در این فاصله زمانی ممکن است قیمت پسته در بازار نقدی (= میانگین وزنی گواهی سپرده پسته) کمتر یا بیشتر از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی شود. در چنین حالتی اگر:
علاوه بر لزوم پرداخت جریمه توسط مشتری نکول کننده، کارمزد تسویه و تحویل (خرید و فروش) به نفع بورس از طرفِ نکول کننده دریافت خواهد شد.
از آنجایی که در طول زمان ممکن است مشخصات قرارداد آتی پسته تغییر کند، بهتر است از بخش قراردادهای آتی بورس کالا، مشخصات آخرین قراردادهای آتی پسته را مشاهده کنید.
۱- از جمله مهمترین بخش‌های ایران که در آنها پسته کشت می‌شود می‌توان به استان‌های کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، اصفهان، سمنان و قزوین اشاره کرد.
۲- از جمله مهمترین انواع پسته می‌توان به پسته احمد آقایی، پسته کله قوچی، پسته اکبری، پسته فندقی و پسته بادامی اشاره کرد.
از جمله عوامل تاثیرگذار بر قیمت پسته، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بله. همان طور که پیشتر نیز اشاره شد، نوسان‌گیران می‌توانند به پیشبینی قیمت پسته پرداخته و بر اساس آن به خرید یا فروش قراردادهای آتی بپردازند. برای مثال در صورت پیشبینی کاهش قیمت، معامله‌گر می‌تواند وارد موقعیت تعهدی فروش در قرارداد آتی پسته شود و پس از کاهش قیمت (پیش از موعد سررسید) با گرفتن موقعیت معکوس (موقعیت تعهدی خرید) قرارداد خود را بسته و از مابه‌التفاوت این دو قرارداد، بازدهی کسب کند.
وجود قراردادهای آتی پسته فرصتی مناسب جهت پوشش ریسک تولیدکنندگان و صادرکنندگان و کسب بازدهی از نوسانات قیمت توسط معامله‌گران است. در پایان باید به اهمیت معاملات طلا و سکه در بورس نیز اشاره کنیم. این اهمیت بدین دلیل است که در برخی برهه‌های زمانی میزان بازدهی طلا در بورس بیشتر از خرید و فروش طلا و سکه در بازار فیزیکی است. پیشنهاد می‌کنیم جهت دریافت سیگنال طلا و سکه به همراه زمان دقیق خرید و فروش آن به انجمن خبرگان سرمایه‌گذاری در ایران مراجعه نمایید.
پیشنهاد می‌کنیم جهت آشنایی با سایر روشهای سرمایه‌گذاری در بورس کالا و سایر مباحث مربوط به آن از مقالات زیر نیز استفاده کنید.
منظور از آتی پسته، قراردادهای آتی پسته در بورس کالا است. در این قراردادها توافق بر سر خرید و فروش مقدار مشخصی از پسته در آینده با قیمت توافق شده کنونی انجام می‌شود.
بله. قرارداد آتی پسته دوطرفه است بدین معنی که معامله‌گران می‌توانند چه در زمان افزایش قیمت و چه در زمان کاهش آن، سود به دست بیاورند.
خیر. معامله‌گران می‌توانند موقعیت خرید یا فروش خود در قرارداد آتی پسته را پیش از زمان سررسید با اخذ موقعیت معکوس، ببندند.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
