ارتباط با
پشتیبانی آنلاین

فروش استقراضی (تعهدی) چیست و چگونه از این روش در بورس تهران سود کنیم؟

زمان مطالعه 5 دقیقه
آخرین بروزرسانی 12 مرداد 1403
بورس تهران   کاوه اوحدی
زمان انتشار 09 مرداد 1402
فروش استقراضی (تعهدی) چیست و چگونه از این روش در بورس تهران سود کنیم؟

فروش استقراضی (فروش تعهدی) در بورس ایران روشی است که با استفاده از آن می‌توان در شرایط نزولی بازار نیز به کسب سود پرداخت. در این روش که از سال 1398 به مرحله اجرا گذاشته شده است، فرد متقاضیِ فروش تعهدی می‌تواند سهام را از مالک آن قرض گرفته و به فروش برساند. پس از گذشت زمان و کاهش قیمت، متقاضی سهام را خریداری کرده و به مالک باز می‌گرداند.

  • مالک از سرمایه‌گذاری وجوه حاصل از فروش سهام سود می‌کند.
  • متقاضی از تفاوت قیمت فروش و خرید مجدد آن سود می‌کند.

فروش تعهدی در بورس ایران

«سرمایه‌گذاری مهمترین مهارتی است که باید به آن مسلط شوید.»

هومن مقراضی

فروش استقراضی چیست؟

فروش استقراضی (Short Selling)) روشی است که با استفاده از آن می‌توان بدون داشتن سهام، آن را قرض گرفته و به فروش رساند. پس از کاهش قیمت، همان سهام مجددا خریداری می‌شود. بدین طریق می‌توان از روند کاهش قیمت در بورس سود گرفت. به فروش استقراضی سهام در ایران، فروش تعهدی گفته می‌شود.

«پشت هر سهامی یک شرکت وجود دارد. فعالیت آن شرکت را رصد کنید.»

پیتر لینچ

فروش تعهدی از نظر فقهی چگونه است؟

حکم شرعی فروش استقراضی، به دلیل پرداخت بهره به مالک، ربوی است به همین دلیل است که فروش تعهدی، جایگزین فروش استقراضی در ایران شده است. حکم شرعی فروش تعهدی ربوی نیست. به عبارت دیگر به دلیل حذف بهره و وکالتی شدن فروش تعهدی، انجام آن از دیدگاه فقهی بدون اشکال است.

  • متقاضی به وکالت از مالک (و به نام مالک) سهام را در بازار به فروش رسانده و پس از کاهش قیمت به وکالت از مالک، سهم را از بازار خریداری می‌کند.

نحوه کسب سود مالک در فروش تعهدی (استقراضی)

فروش تعهدی یا استقراضی در بورس به مالک سهام سود می‌رساند. افرادی که به صورت بلندمدت سهام خود را نگهداری می‌کنند تنها از افزایش قیمت آن در طول زمان و سود نقدی بهره‌مند می‌شوند. این افراد با قرض دادن سهام خود به دیگران می‌توانند به نحو دیگری نیز سود کنند.

با قرض دادن سهام، وجه حاصل از فروش سهام توسط کارگزار، سرمایه‌گذاری شده و سود آن به مالک تعلق می‌گیرد. در برخی از موارد مالکین برای جذب متقاضیان بخشی از این سود را تحت عنوان «نرخ تشویقی» برای متقاضی فروش استقراضی در نظر می‌گیرند.

به نقل از ماهنامه بورس (متعلق به بورس اوراق بهادار تهران)، «براساس دستورالعمل معاملات فروش تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مصوب ۰۱/۰۳/۱۳۹۸، دو گزینه

جهت سرمایه‌گذاری وجوه حاصل از فروش تعهدی مجاز شمرده می‌شوند.»

نحوه کسب سود مالک در فروش تعهدی (استقراضی)

نحوه کسب سود متقاضی در فروش تعهدی (استقراضی)

فروش استقراضی در بورس تهران برای متقاضیان با سود همراه است.

  • مبلغ حاصل از تفاوت فروش سهام در قیمت بالا و خرید مجدد آن در قیمت پایین
  • دریافت نرخ تشویقی پیشنهاد شده توسط مالکین سهام

چگونه از فروش استقراضی سهام در بورس ایران سود کنیم؟

جهت کسب سود از فروش استقراضی (فروش تعهدی) در بورس باید توانایی تحلیل اصولی بازار و پیش‌بینی قیمت را به دست آورده و در زمان شروع کاهش قیمت، اقدام به فروش استقراضی سهام کنید. در این راه می‌توانید از دانش تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و تابلوخوانی استفاده کنید. مجموعه آموزش ساده بورس می‌تواند از طریق 2 روش در این راه به شما کمک کند:

  1. تحلیل 300 سهم بورس تهران که شامل دقیق ترین تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی است.
  2. دوره تابلوخوانی، نوسان‌گیری و ترفندهای بورس ایران که حاصل سال‌ها تجربه کارشناسان بورسی است و آموزشهای آن در هیچ کتابی یافت نمی‌شود.

مزایای فروش تعهدی (استقراضی) سهام در بورس چیست؟

مزایای فروش تعهدی (استقراضی) سهام در بورس چیست؟

معایب فروش تعهدی (استقراضی) سهام در بورس چیست؟

  • زیان نامحدود متقاضی در صورت رشد قیمت سهام
  • بروز مشکل به هنگام بازخرید سهام به علت وجود صف خرید یا سایر مسائل.
  • اعمال محدودیت در فروش تعهدی توسط ناظر بازار در شرایط نزولی شدید

مراحل فروش تعهدی (استقراضی) به چه صورت است؟

جهت استفاده از فروش تعهدی در بورس ایران باید مراحل زیر را انجام دهید:

  1. قرض گرفتن سهام
  2. فروش سهام
  3. تعیین مدت زمان تنفس (انتظار برای کاهش قیمت)
  4. خرید سهام
  5. شناسایی سود یا ضرر

زمان تنفس در فروش استقراضی

مثال فروش استقراضی

فرض کنید پس از انجام تحلیل‌های دقیق به این نتیجه رسیده‌اید که قیمت نماد «وپاسار» (بانک پاسارگاد) در آینده نزدیک با کاهش همراه خواهد شد. در این حالت می‌توانید از ابزار فروش استقراضی استفاده کنید.

قیمت فروش وپاسار

300 تومان

قیمت خرید وپاسار

200 تومان

  1. متقاضی فروش تعهدی، 100 هزار سهم وپاسار را از مالک سهام قرض می‌گیرد.
  2. با فروش 100 هزار سهم در قیمت 300 تومان، مبلغ 30 میلیون تومان حاصل می‌شود.
  3. متقاضی طی دوره تنفس، منتظر کاهش قیمت می‌ماند.
  4. با رسیدن قیمت به 200 تومان، متقاضی 100 هزار سهم را با قیمت 20 میلیون تومان خریداری می‌کند.
  5. تفاوت قیمت خرید و فروش که معادل 10 میلیون تومان است، سودی است که به متقاضی فروش استقراضی تعلق می‌گیرد.

البته متقاضی (نه مالک) باید کارمزد انجام معاملات خرید و فروش را بپردازد.

تسویه سهام در فروش استقراضی (فروش تعهدی) چگونه است؟

فروش تعهدی سهام در بورس ایران دارای سررسید مشخصی (برای مثال 30 روزه یا 60 روزه) است که تسویه نهایی در آن زمان انجام می‌شود. با این حال فرآیند تسویه به دو شکل قابل انجام است:

انواع تسویه سهام در فروش استقراضی (فروش تعهدی) چگونه است؟

امکان تسویه قبل از زمان سررسید توسط مالک یا متقاضی وجود دارد. با این وجود مالک نمی‌تواند در دوره تنفس (که تعداد روزهای آن از قبل، توسط مالک مشخص شده است) درخواست تسویه دهد.

در صورت درخواست مالک برای تسویه در فاصله زمانی اتمام دوره تنفس تا زمان سررسید:

  • متقاضی موظف به خرید سهام و بازگرداندن آن به مالک است.
  • در صورت عدم اقدام متقاضی، کارگزاری به قیمت روز بازار، سهام مالک را خریداری می‌کند.

فرآیند بازخرید در فروش استقراضی (فروش تعهدی) چگونه است؟

در فرآیند فروش تعهدی در بورس ایران، بازخرید توسط متقاضی و به وکالت از مالک انجام می‌شود. فرآیند تسویه نهایی فروش تعهدی نیز در سامانه تامین کارگزاری‌ها انجام می‌شود.

  1. بازخرید سهام از طریق وجوه حاصل از فروش آن انجام می‌شود.
  2. در صورت عدم کفایت، از حساب وجه تضمین متقاضی استفاده می‌شود.
  3. در صورت کافی نبودن مبالغ موجود در دو مورد بالا، متقاضی موظف است مابقی وجه مورد نیاز را تامین کند.

فرآیند بازخرید در فروش استقراضی (فروش تعهدی) چگونه است؟

وجه تضمین در فروش استقراضی چیست؟

در فرآیند فروش استقراضی یا فروش تعهدی از متقاضی وجهی تحت عنوان وجه تضمین دریافت می‌شود. ممکن است پس از فروش سهام توسط فرد متقاضی، قیمت سهم بیشتر شود. در چنین حالتی به علت شناسایی ضرر، متقاضی ممکن است تمایلی به بازخرید سهام نداشته باشد. وجه تضمین در این زمان به کار می‌آید. به زبان ساده وجه تضمین، درصدی از ارزش قرارداد فروش تعهدی است که متقاضی باید در حساب خود داشته باشد.

مبلغ وجه تضمین در فروش تعهدی چقدر است؟

  • مقدار وجه تضمین هر نماد معاملاتی در مشخصات قرارداد آن و از طریق اطلاعیه‌های بورس اعلام می‌شود.
  • مقدار وجه تضمین بر اساس قیمت پایانی سهم و حجم آن تعیین می‌شود.
  • مقدار وجه تضمین، روزانه با توجه به قیمت پایانی سهم تغییر می‌کند.
  • متقاضی باید همیشه حداقل وجه تضمین را در حساب خود داشته باشند.

اخطاريه افزايش وجه تضمين(Margin Call) در فروش تعهدی

طبق اطلاعیه سازمان بورس و اوراق بهادار، در صورتی که مانده وجه تضمین متقاضی از حداقل وجه تضمین کمتر شود، از طرف کارگزاری برای متقاضی اخطاریه افزایش وجه تضمین (کال مارجین) صادر می‌شود. در این حالت متقاضی می بایست وجه تضمین خود را افزایش دهد.

افزایش وجه تضمین از دو روش انجام می‌شود:

  1. از طریق منابع متقاضی نزد کارگزاری
  2. واریز وجه به حساب کارگزاری

اقدامات مورد نیاز برای انجام فروش تعهدی در بورس چیست؟

برای انجام فروش تعهدی در بازار سهام ایران (فروش استقراضی) باید مراحل زیر انجام شوند:

  1. مالک اوراق بهادار باید نوع و تعداد ورقه بهادار قابل فروش تعهدی را در سامانه تامین کارگزاری خود ثبت کند. اطلاعاتی که مالک در این مرحله ثبت می‌کند شامل موارد زیر می‌شوند:

اطلاعات مالک برای انجام فروش تعهدی

  1. متقاضی می‌تواند از طریق سامانه تامین کارگزاری خود، اوراق بهادار قابل فروش تعهدی را مشاهده کند.

کارگزاری متقاضی و مالک در فروش استقراضی

قرارداد فروش تعهدی در بورس تهران چگونه منعقد می‌شود؟

مالک و متقاضی باید قرارداد مربوط به فروش تعهدی در کارگزاری را امضا کنند. با ثبت مشخصات سهام توسط مالک و ثبت سفارش فروش تعهدی توسط متقاضی در سامانه تامین، فرآیند فروش استقراضی شروع می‌شود.

نمادهای مشمول فروش تعهدی در بورس ایران

به نقل از وبسایت دنیای بورس «طبق اطلاعیه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار تاکنون نمادهای زیر مشمول فروش تعهدی یا استقراضی بوده‌اند:

نماد معاملاتی

نام شرکت

سفارس

سیمان فارس

وتجارت

بانک تجارت

وساپا

سرمایه‌گذاری سایپا

فاراک

ماشین سازی اراک

فملی

صنایع مس ایران

میدکو

هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه

بپاس

بیمه پاسارگاد

سرچشمه

سرمایه‌گذاری مس

ذوب

ذوب آهن

ارفع

فولاد ارفع

های وب

شرکت داده گستر عصر نوین

ومعادن

سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات

ولساپا

لیزینگ رایان سایپا

وپاسار

بانک پاسارگاد

وبشهر

توسعه صنایع بهشهر

شپنا

پالایش نفت اصفهان

خساپا

سایپا

ثنوسا

نوسازی و ساختمان تهران

پترول

گروه سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج ‌فارس

برانس

ایران ترانسفو

 

  • انجام معاملات فروش تعهدی تنها به صورت برخط امکان پذیر است.
  • سامانه تامین هر کارگزار مجزا از سایر کارگزاران است.
  • سهامی که توسط یک مالک در سامانه تامین یک کارگزار ثبت شده توسط مشتریان سایر کارگزاران قابل مشاهده و فروش نخواهد بود.»

حُسنِ ختام

فروش استقراضی یا فروش تعهدی در بورس ایران امکان استفاده از افت قیمت در این بازار را فراهم می‌کند. تنها کافی است که نحوه پیش‌بینی قیمت و خرید و فروش سهام در بورس را یاد بگیرید تا بتوانید از فرصت فروش استقراضی سهام به نحو احسن استفاده کنید.

 

برای آشنایی با سایر مفاهیم و قابلیت‌های مهم بورس ایران، مطالعه مقالات زیر نیز پیشنهاد می‌شود.

 

سوالات متداول

۱- فروش تعهدی در بورس ایران چیست؟

فروش تعهدی یا استقراضی به معنای قرض گرفتن سهام از مالک و فروش آن است. به عبارت دیگر متقاضیان فروش تعهدی با پیش‌بینی کاهش قیمت، سهام را از مالک آن قرض گرفته و به فروش می‌رسانند. در نهایت با کاهش قیمت و خرید مجدد سهام در قیمت پایین‌تر، از این تفاوت قیمت سود می‌کنند.

۲- فروش استقراضی (فروش تعهدی) سهم چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام فروش استقراضی مالک و متقاضی باید قرارداد فروش تعهدی را در کارگزاری امضا کنند. بعد از انجام این کار دسترسی افراد به سامانه تامین (سامانه مربوط به فروش تعهدی) کارگزاری فراهم می‌شود. سپس متقاضی می‌تواند لیست نمادهایی که قابلیت فروش تعهدی دارند را مشاهده کند.

۳- آیا امکان فروش تعهدی (فروش استقراضی) در تمام سهم‌های بورس ایران وجود دارد؟

خیر. ابزار فروش تعهدی در تمام سهم‌های بورس وجود ندارد. اسامی سهامی که قابلیت فروش استقراضی در آنها وجود دارد در اطلاعیه‌های سازمان بورس اعلام می‌شوند. در جدول انتهای متن، لیست این نمادها آورده شده است.

۴- معاملات فروش تعهدی در بورس در چه ساعاتی قابل انجام است؟

معاملات فروش تعهدی همچون سایر معاملات در بورس از ساعت 9 تا 12:30 قابل انجام است.

 

 

: ارسال نظر
نظرات :
  • comment 3851
    MaryamMiry
    1402-06-02

    سلام میشه توضیح بدید که وجه تضمین در فروش تعهدی دقیقا چه نقشی دارد؟

    • سلام به شما دوست عزیز وجه تضمین در خریدها و فروش‌های تعهدی همانطور که از نامش پیداست ضمانتی است مبنی بر حضور خریدار یا فروشنده در تاریخ سررسید پای قرارداد. زیرا اگر که وجه تضمینی وجود نداشته باشد در صورتی که قراردادی وارد زیان شود ممکن است توسط دارنده قرارداد نکول شود و لذا با توجه به اخذ وجه تضمین ریسک نکول در قراردادها کاهش پیدا می‌کند.

آموزش بورس

ورود با کد یکبار مصرف

کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد

این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد

کد شش رقمی (عدد لاتین)

آموزش بورس

ورود

آموزش بورس

ثبت نام

از قبل حساب کاربری دارید؟ ورود