صورت تغییرات در حقوق مالکانه یکی از صورت‌های مالی است که میزان تغییر در حقوق صاحبان سهام را نشان می‌دهد. حقوق صاحبان سهام از تفاضل بدهی‌های شرکت از دارایی‌های آن به دست می‌آید. به عبارت دیگر، اگر شرکت تمام بدهی‌های خود را پرداخت کند، آنچه که از دارایی باقی می‌ماند، متعلق به سهامداران است. در صورت تقسیم این دارایی به هر سهامدار مبلغی به اندازه نسبت درصدش از مالکیت شرکت پرداخت خواهد شد.
در ادامه آیتم‌های صورت تغییرات در حقوق مالکانه همچون سود انباشته، اندوخته قانونی، صرف سهام شرکت و تغییر در میزان آن نسبت به دوره‌های مالی گذشته بررسی می‌شود.
فرمول حقوق مالکانه عبارت است از:
کل دارایی – کل بدهی = حقوق مالکانه
نسبت حقوق مالکانه یکی از نسبت‌های بدهی (اهرمی) است که نشان می‌دهد چه مقدار از دارایی شرکت از محل حقوق صاحبان سهام تامین شده است.
به طور کلی هر چه نسبت مالکانه در یک شرکت بیشتر باشد، نشان از استحکام ساختار مالی یک شرکت دارد. برای مثال نسبت مالکانه ۵۰٪ نشان می‌دهد که ۵۰٪ از سرمایه شرکت توسط سهامداران تامین شده است.
صورت حقوق مالکانه (سالانه) بدین صورت ارائه می‌شود:
صورت حقوق مالکانه علاوه بر نشان دادن مقدار حقوق صاحبان سهام، محل تامین این حقوق را نیز نشان می‌دهد. برای مثال بخش زیادی از حقوق مالکانه در یک شرکت ممکن است از محل سود انباشته به وجود آمده باشد و در یک شرکت دیگر عمده حقوق مالکانه از محل سرمایه و اندوخته قانونی به وجود آمده باشد.
در این قسمت اقلام صورت تغییرات در حقوق مالکانه را توضیح خواهیم داد تا خوانش این صورت مالی برای شخص سرمایه گذاری که تا به حال از این گزارش استفاده نکرده، ساده شود.
۱- سرمایه
سرمایه یک شرکت حاصلضرب تعداد کل سهام شرکت در مبلغ ارزش اسمی (۱۰۰ تومان) آن است.
۲- افزایش سرمایه در جریان
افزایش سرمایه‌ای که در دوره مالی تهیه گزارش، در حال انجام باشد در این قسمت درج می‌شود.
۳- صرف سهام
صرف سهام به معنای فروش سهام شرکت با قیمتی بیشتر از ارزش اسمی است. مبالغ اضافه در این بخش به عنوان بخشی از دارایی حقوق صاحبان سهام درج می‌شود.
۴- صرف سهام خزانه
زمانی که شرکت سهام خود را خریداری می‌کند، این کار را با قیمتی بیشتر از ارزش اسمی انجام می‌دهد. مبالغ اضافه نسبت به قیمت اسمی در این بخش درج می‌شوند.
۵- آثار معاملات سهام خزانه شرکت فرعی
سود یا زیان حاصل از معاملات سهام خزانه شرکتهای فرعی مجموعه در این قسمت درج می‌شود.
۶- آثار معاملات با منافع فاقد حق کنترل
شرکتها با خرید سهام سایر بنگاه‌ها می‌توانند بخشی از مالکیت آن را به دست بیاورند. اگر این مالکیت به قدری باشد که شرکت حق کنترلی در آن نداشته باشد، به آن منافع فاقد حق کنترل کنترل گفته می‌شود.
۷- اندوخته قانونی
طبق قانون بخشی از سود شرکت (۵٪) باید تحت عنوان اندوخته قانونی ذخیره شود. به محض اینکه اندوخته قانونی به ۱۰٪ کل سرمایه شرکت برسد، ذخیره کردن آن اختیاری است.
۸- سایر اندوخته‌ها
به جز اندوخته قانونی، شرکتها ممکن است بخشی از درآمد خود را به دلایل مختلف اندوخته کنند. مبلغ حاصل از این موارد در بخش سایر اندوخته‌ها درج می‌شود.
۹- مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها
فرآیند تجدید ارزیابی دارایی‌ها به معنای به روزرسانی قیمت دارایی‌های ثابت شرکتها است. برای مثال قیمت زمین‌هایی که در مالکیت شرکت است در طول زمان تغییر می‌کند. پس از به روز رسانی قیمت زمین یا سایر دارایی‌هایی از این دست، مبالغ اضافه آن در این بخش درج می‌شود.
۱۰- تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی
مبالغ حاصل از تغییر در تسعیر ارز (افزایش یا کاهش قیمت ارز) در مبادلات تجاری خارجی شرکتها در این قسمت درج می‌شود.
۱۱- سود انباشته
بخشی از سود شرکت بین سهامداران تقسیم نمی‌شود و تحت عنوان سود انباشته جهت کمک به رشد و توسعه شرکت در آینده استفاده می‌شود.
۱۲- سهام خزانه
مبلغ خرید سهام خودِ شرکت که در مالکیت شرکتهای فرعی است در این قسمت درج می‌شود. مبلغ سهام خزانه در این بخش با رنگ قرمز مشخص شده تا در نهایت از حقوق مالکانه کسر شود.
۱۳- حقوق مالکانه قابل انتساب به مالکان اصلی شرکت
تمامی مواردی که تا بدینجا به آنها اشاره شد در این بخش جمع می‌شوند.
۱۴- منافع فاقد کنترل
این بخش نیز به منافع فاقد کنترل مربوط به حقوق مالکانه در واحد تجاری فرعی شرکت مربوط است.
۱۵- جمع حقوق مالکانه
جمع حقوق صاحبان سهام که حاصل موارد ۱ تا ۱۵ است در این بخش آورده می‌شود. دقت داشته باشید که اعداد قرمز کسر می‌شوند.
در این قسمت برای درک بهتر مطلب، صورت تغییرات در حقوق مالکانه را با استفاده از اطلاعات وبسایت کدال در نماد فسپا (گروه صنعتی سپاهان) بررسی خواهیم کرد.
ردیف اول اقلام اصلی مربوط به حقوق مالکانه است. اگر اشتباهی در محاسبه این اقلام صورت گرفته باشد در ردیف دوم درج می‌شود. ردیف سوم نیز مربوط به تغییر قوانین و رویه‌های حسابداری است. در نهایت ردیف زرد رنگ مبالغ اصلی حقوق مالکانه را نشان می‌دهد. تمام موارد این ردیف با یکدیگر جمع شده (قرمزها کسر می‌شوند) و در ستون آخر تحت عنوان جمع حقوق مالکانه قرار می‌گیرند. تمامی این موارد در ترازنامه شرکت نیز موجود هستند.
همان طور که مشاهده می‌کنید، در این قسمت مقدار حقوق مالکانه و محل تامین آن در ابتدای سال ۱۴۰۰ مشخص شده است. چهار منبع زیر، جمع حقوق مالکانه شرکت را به وجود آورده‌اند:
در نهایت جمع حقوق مالکانه این شرکت در ابتدای سال ۱۴۰۰ برابر با ۷۶۰ میلیارد تومان است. حال به سراغ بخش دوم یعنی انتهای دوره مالی قبلی می‌رویم.
در انتهای سال مالی ۱۴۰۰، شرکت افزایش سرمایه داده و سرمایه خود را دو برابر کرده است. علاوه بر این میزان اندوخته قانونی نیز تقریبا دو برابر شده است. سود انباشته شرکت نیز از مبلغ ۶۹۳ میلیارد تومان به ۹۵۱ میلیارد تومان رسیده است.
در نهایت جمع حقوق مالکانه این شرکت در انتهای سال ۱۴۰۰ به ۱۰۹۳ میلیارد تومان رسیده که رشدی معادل ۴۳٪ را نشان می‌دهد.
در صورت تغییرات حقوق مالکانه موارد زیر نسبت به دوره قبلی تغییر کرده‌اند:
در نهایت جمع حقوق مالکانه شرکت با ۲۸٪ رشد به مبلغ ۱۳۹۵ میلیارد تومان رسیده است. اگر سهامدار فسپا هستید و در پیِ پاسخ این پرسش که «آیا سهام فسپا را نگه دارم؟» می‌باشید، به این قسمت مراجعه کرده و جدیدترین تحلیل بنیادی فسپا را به همراه تحلیل تکنیکال آن مشاهده کنید.
۱- اگر شرکت از محل سود انباشته افزایش سرمایه داده باشد، مبلغ آن از سود انباشته کسر شده و در عوض در قسمت سرمایه شرکت اضافه می‌شود.
۲- صورت تغییرات در حقوق مالکانه را می‌توان در دوره‌های فصلی نیز بررسی کرد.
در این مقاله به بررسی صورت تغییرات در حقوق مالکانه پرداخته و دانستیم که محل تغییر در حقوق صاحبان سهام و مقدار آن از طریق این صورت قابل بررسی است. علاوه بر این به نسبت مالکانه پرداخته و اشاره کردیم که هر چه نسبت مالکانه یک شرکت بیشتر باشد، به معنای استحکام ساختار مالی شرکت و ارزنده‌تر بودن سهام آن از دیدگاه سهامداران است.
در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که بررسی تمام صورت‌های مالی و استفاده از نسبت‌های مالی و در یک کلام محاسبه ارزش ذاتی سهم‌ها پیش از خرید الزامی است. در صورت عدم برخورداری از زمان کافی برای انتخاب سهم‌های ارزنده از سیگنال بورس استفاده کنید. در این سیگنال‌ها، سهم‌ها با توجه تحلیل جامع بنیادی و تکنیکال انتخاب می‌شوند.
پیشنهاد می‌کنیم جهت آشنایی با سایر مفاهیم تحلیل بنیادی از مقالات زیر استفاده کنید.
کاربرد صورت تغییرات در حقوق مالکانه در نشان دادن مقدار تغییر در حقوق صاحبان سهام و محل تغییر آن (سود انباشته، سرمایه، اندوخته و ...) است.
معادل صورت تغییرات در حقوق مالکانه به انگلیسی Statement of changes in equity است.
کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد
این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد
